در ماه گذشته، ولاد تنف، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل رابین‌هود، در یک رویداد باشکوه که در کن فرانسه برگزار شد، از جدیدترین محصولات پلتفرم خود رونمایی کرد. مهم‌ترین نوآوری این مراسم، معرفی سهام توکنیزه‌شده بود؛ محصولی که به گفته تنف، قرار است مرز میان بازارهای سنتی و دنیای بلاک‌چین را از میان بردارد و دسترسی سرمایه‌گذاران کوچک را به شرکت‌هایی همچون اوپن‌ای‌آی، اسپیس‌اکس، و حتی غول‌های بازار عمومی مانند مایکروسافت و انویدیا فراهم کند.
در گفت‌وگو با تلویزیون بلومبرگ، تنف اظهار داشت: «زمان آن رسیده که رمزارزها از بیت‌کوین و میم‌کوین‌ها فراتر بروند و به جایگاه‌های کاربردی وارد شوند. ما اعتقاد داریم که در آینده، رمزارزها به ساختار اصلی خدمات مالی تبدیل خواهند شد.»
با این حال، خوشحالی تنف مدت زیادی دوام نیاورد. پس از معرفی این محصول، اوپن‌ای‌آی در پستی در شبکه ایکس هشدار داد که سهام توکنیزه‌شده این شرکت «معادل سهام واقعی اوپن‌ای‌آی نیستند»، و از کاربران خواست که احتیاط کنند.
همچنین، رئیس گروه ارزهای دیجیتال کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اعلام کرد که «سهام توکنیزه‌شده همچنان به‌عنوان اوراق بهادار شناخته می‌شوند»، گرچه این نظر هنوز به‌طور رسمی از سوی SEC پذیرفته نشده، اما نشان‌دهنده حساسیت این نهاد در برابر این نوآوری است. این مشکلات و نگرانی‌های نظارتی موجب شد که توکن‌های سهامی رابین‌هود تنها در بازارهای اروپایی عرضه شوند.
با وجود این چالش‌ها، رقابت در این بخش به شدت در حال افزایش است و بسیاری از شرکت‌ها در حال توسعه محصولات مشابه هستند. اما دقیقا این سهام توکنیزه‌شده چه هستند و چطور عمل می‌کنند؟

 

سهام توکنیزه‌شده: تعریفی از نوآوری

سهام توکنیزه‌شده نسخه‌های دیجیتالی از سهام یا دیگر اوراق بهادار هستند که ارزش آنها از دارایی‌های واقعی موجود در بازار سنتی نشأت می‌گیرد. این توکن‌ها به خریداران این امکان را می‌دهند که در نوسانات قیمت سهام شرکت‌ها شریک شوند، بدون آنکه حق رای یا نقش مستقیم در تصمیمات شرکت داشته باشند. به عبارت ساده، شما از تغییرات قیمت سهام سود می‌برید، اما نمی‌توانید در اداره شرکت دخالت کنید.

 

توکن‌ها چگونه عمل می‌کنند؟

توکنیزه‌کردن سهام به دو شیوه اصلی انجام می‌شود:
با پشتوانه سهام واقعی: در این روش، پلتفرم معاملاتی ابتدا سهام واقعی شرکت را خریداری کرده و سپس به همان مقدار، توکن صادر می‌کند. در این مدل، نسبت یک به یک بین سهام واقعی و توکن‌ها برقرار است و کاربران می‌توانند از وجود دارایی واقعی پشت توکن‌ها مطمئن باشند.
بدون پشتوانه مستقیم: در این روش، پلتفرم توکن‌هایی را منتشر می‌کند که از پشتوانه سهام واقعی برخوردار نیستند؛ یعنی هیچ سهامی برای صدور آنها خریداری نمی‌شود، اما ارزش آنها هم‌راستا با قیمت بازار دارایی حفظ می‌شود. در این حالت، خود پلتفرم مسئول مدیریت ریسک و پوشش سود و زیان است.
رابین‌هود اعلام کرده که برای عرضه توکن‌های خود از روش اول استفاده کرده است، به این معنی که سهام واقعی به‌عنوان پشتوانه این توکن‌ها در اختیار است و سرمایه‌گذاران از مزایایی مانند دریافت سود سهام برخوردار خواهند شد.

 

چه شرکت‌هایی در این حوزه فعال‌اند؟

شرکت‌های بزرگ کریپتو مانند کوین‌بیس و کراکن در حال توسعه محصولات مشابهی به توکن‌های سهامی رابین‌هود هستند. برای مثال، کراکن اخیراً در بازارهای غیرآمریکایی محصول xStocks را راه‌اندازی کرده است که شامل بیش از ۵۰ سهام شرکت‌های آمریکایی است و تاکید دارد که توکن‌های آن از پشتوانه سهام واقعی برخوردارند.
پلتفرم Republic نیز با برند «Mirror Tokens» وارد این حوزه شده است و به شرکت‌هایی مانند اسپیس‌اکس توکن‌هایی ارائه می‌دهد که پشتوانه خرید سهام واقعی ندارند. این پلتفرم مدل مشارکتی بر مبنای اعتماد به عملکرد خود را پیاده‌سازی کرده است. مدیر حقوقی Republic بیان می‌کند: «شما در اسپیس‌اکس سرمایه‌گذاری نمی‌کنید، بلکه به Republic اعتماد می‌کنید که بتواند ارزش را به توکن‌ها بازگرداند.»
استارت‌آپ Jarsy که توسط مدیران سابق فیسبوک و اوبر راه‌اندازی شده، اخیراً ۵ میلیون دلار سرمایه اولیه جذب کرده است و تمرکز اصلی خود را بر توکنیزه‌کردن سهام گذاشته است.

 

مزایای توکنیزه‌کردن سهام

طرفداران این نوآوری بر این باورند که توکنیزه‌کردن سهام می‌تواند به دموکراتیزه‌کردن بازار سرمایه‌گذاری خصوصی کمک کند. در ایالات متحده، تنها سرمایه‌گذاران تاییدشده مجاز به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی هستند که این امر دسترسی عموم به این بازارها را محدود می‌کند.
همچنین، توکنیزه‌کردن سهام شرکت‌های عمومی می‌تواند سرعت، دسترسی و کارایی بازار را بهبود بخشد. برای مثال، رابین‌هود اعلام کرده است که توکن‌های این شرکت به‌طور شبانه‌روزی قابل معامله خواهند بود، که این ویژگی مشابه ویژگی‌های بازار کریپتو است.

 

ریسک‌ها و تهدیدها

برای شرکت‌ها، یکی از نگرانی‌های اصلی از دست دادن کنترل بر قیمت‌گذاری و سیگنال‌های بازار است. اگر قیمت توکن‌ها پایین‌تر از سطح مورد نظر باشد، جذب سرمایه‌گذار دشوار خواهد شد.
برای سرمایه‌گذاران خرد، ریسک‌های جدی مانند مشکلات نقدشوندگی، عدم شفافیت نظارتی و نبود راهکارهای قانونی برای مقابله با بحران‌های احتمالی در پلتفرم‌ها وجود دارد.

 

دیدگاه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا

در ماه مه، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا جلسه‌ای را برای بررسی توکنیزه‌کردن برگزار کرد. هستر پیرس، رئیس گروه ارزهای دیجیتال این کمیسیون، اظهار داشت که توکن‌های سهام باید به‌عنوان اوراق بهادار در نظر گرفته شده و تحت نظارت قرار گیرند. او همچنین اشاره کرد که SEC آماده همکاری برای تدوین قوانین و معافیت‌های لازم برای این نوآوری است. با این حال، در حال حاضر، این محصولات در وضعیت «برزخ نظارتی» قرار دارند و هیچ چارچوب رسمی برای آنها در ایالات متحده وجود ندارد.

 

چرا اوپن‌ای‌آی با این مدل مخالف است؟

ساختار حقوقی پیچیده اوپن‌ای‌آی باعث شده که این شرکت در برابر توکنیزه‌کردن نام خود محتاط باشد. استارت‌آپ Jarsy نیز تصمیم گرفته از لیست کردن توکن‌های اوپن‌ای‌آی خودداری کند. مدیرعامل Jarsy گفته است: «اوپن‌ای‌آی یک شرکت غیرانتفاعی است و عرضه آن با سهام سنتی متفاوت است.»

 

چرا حالا؟

طرفداران صنعت کریپتو معتقدند که با احتمال بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری و حمایت‌های دولت او از رمزارزها، فضای قانونی برای پذیرش اوراق بهادار توکنیزه‌شده بهبود خواهد یافت. اگر SEC در دولت ترامپ اجازه فعالیت رسمی به این محصولات بدهد، احتمال تغییر این تصمیم در دولت بعدی کاهش خواهد یافت.
به طور کلی، توکنیزه‌کردن سهام ترکیب جدیدی از فناوری بلاک‌چین و بازارهای سرمایه‌گذاری سنتی است. موفقیت این نوآوری بستگی به نظارت دقیق، شفافیت پلتفرم‌ها و آگاهی کاربران دارد. اگرچه این وعده می‌تواند در دموکراتیزه‌کردن سرمایه‌گذاری تاثیرگذار باشد، اما مسیر پیش‌رو پر از ریسک‌ها و چالش‌های نظارتی است که باید با دقت مدیریت شوند.