در دنیای پیچیده و پرنوسان بازارهای مالی، ابزارهای مختلفی برای مدیریت ریسک وجود دارند که به‌ویژه در بازارهای پرخطر ارز دیجیتال از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. یکی از این ابزارها، قراردادهای آتی یا فیوچرز (Futures Contracts) است. این قراردادها تنها به‌عنوان وسیله‌ای برای پوشش ریسک عمل نمی‌کنند، بلکه برای تریدرهای حرفه‌ای که قادر به پیش‌بینی نوسانات بازار هستند، فرصتی برای کسب سود بیشتر نیز فراهم می‌آورند. این ابزار به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: فیوچرز استاندارد (Standard Futures) و فیوچرز پرپچوال (Perpetual Futures). در این مقاله قصد داریم به مقایسه این دو نوع قرارداد پرداخته و با بررسی مزایا، معایب، شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها، به تحلیل این ابزارهای مالی بپردازیم.

 

قرارداد فیوچرز استاندارد: معرفی و ویژگی‌ها

قرارداد فیوچرز در بازارهای مالی، به‌ویژه در دنیای ارزهای دیجیتال، ابزاری است که به موجب آن دو طرف توافق می‌کنند تا در تاریخ معین در آینده، یک دارایی خاص را با قیمتی از پیش تعیین شده معامله کنند. این دارایی می‌تواند شامل انواع ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم، یا حتی دارایی‌هایی مانند طلا و ارزهای فیات باشد. نکته‌ای که در اینجا باید توجه داشت، تفاوت فیوچرز با معامله تعهدی است که شباهت‌های زیادی به آن دارد، ولی ماهیت کاملاً متفاوتی دارد.
برای درک بهتر تفاوت بین فیوچرز استاندارد و پرپچوال، ابتدا به سراغ فیوچرز استاندارد می‌رویم. این قراردادها دارای تاریخ انقضا مشخص و غیرقابل تغییر هستند. در بازارهای سنتی، این تاریخ‌ها معمولاً توسط نهادهایی نظیر بورس شیکاگو تعیین می‌شوند و معمولاً در فواصل زمانی خاصی از سال تنظیم می‌گردند. همچنین، در فیوچرز استاندارد، حجم قرارداد و تیک‌های مربوطه نیز به‌وضوح مشخص می‌شوند. این جزئیات در بازارهای ارز دیجیتال و از سوی صرافی‌ها و نهادهای نظارتی تعیین می‌شوند. اگرچه در برخی موارد، امکان فسخ این قراردادها وجود دارد، اما تریدر می‌تواند با اتخاذ پوزیشن معکوس، از ضرر احتمالی خود در برابر پوزیشن‌های اسپات محافظت کند.

 

قرارداد فیوچرز پرپچوال: یک نگاه متفاوت

قرارداد فیوچرز پرپچوال، که به‌طور معمول به آن فیوچرز دائمی نیز گفته می‌شود، ابزاری است که به تریدرها این امکان را می‌دهد تا از نوسانات قیمت دارایی‌ها بدون محدودیت زمانی بهره‌برداری کنند. یکی از ویژگی‌های برجسته این نوع قرارداد، عدم وجود تاریخ انقضای مشخص است، که برخلاف فیوچرز استاندارد، انعطاف‌پذیری بیشتری به کاربران می‌دهد. در بازار ارزهای دیجیتال، فیوچرز پرپچوال به‌دلیل نوسانات بیشتر این بازار، به‌ویژه برای کسب سود از تغییرات قیمت‌ها، بسیار محبوب است.
در قراردادهای پرپچوال، برخلاف فیوچرز استاندارد، نیازی به خرید یا فروش دارایی پایه برای ورود یا خروج از پوزیشن‌ها نیست. در این نوع معاملات، تنها نوسانات قیمت دارایی پایه است که تعیین‌کننده سود و زیان تریدر می‌باشد. در این نوع قراردادها، یک مکانیزم به نام "نرخ تامین مالی" (Funding Rate) وجود دارد که هدف آن تطبیق قیمت قرارداد با قیمت لحظه‌ای دارایی پایه است. یکی از ویژگی‌های بارز این قراردادها، امکان استفاده از اهرم برای افزایش سود است، مشابه با معاملات اسپات، که می‌تواند ریسک بیشتری را به همراه داشته باشد. در اینجا نیز همانند دیگر قراردادهای اهرم‌دار، تریدر باید مبلغی تحت عنوان "مارجین" برای پوشش زیان‌های احتمالی پرداخت کند.

 

شباهت‌های فیوچرز استاندارد و پرپچوال

با وجود تفاوت‌های بارز میان این دو نوع قرارداد، شباهت‌هایی نیز وجود دارد که آن‌ها را به ابزاری مشابه در تحلیل‌های مالی تبدیل می‌کند. در هر دو نوع قرارداد، هدف اصلی از انجام معامله، کسب سود از پیش‌بینی نوسانات قیمت دارایی پایه است. در واقع، توانایی تریدر برای پیش‌بینی درست روند قیمت‌ها، عاملی است که سود یا ضرر نهایی را تعیین می‌کند.
همچنین، در هر دو نوع قرارداد، امکان استفاده از اهرم وجود دارد که به تریدر این فرصت را می‌دهد تا سود خود را از تغییرات قیمت افزایش دهد. این موضوع، به‌ویژه در بازارهای نوسانی مانند ارز دیجیتال، می‌تواند به مدیریت ریسک در سبد سرمایه‌گذاری کمک کند.
تحلیل‌گران و صرافی‌ها نیز از هر دو نوع قرارداد برای ارزیابی روندهای بازار و تشخیص احساسات عمومی استفاده می‌کنند. در نهایت، هر دو قرارداد ابزاری قدرتمند برای تحلیل و تصمیم‌گیری در بازارهای نوسانی هستند و می‌توانند به سرمایه‌گذاران و تریدرها در مدیریت ریسک کمک کنند.

 

مقایسه فیوچرز استاندارد و پرپچوال: تفاوت‌ها و ویژگی‌ها

در تحلیل تفاوت‌های قراردادهای فیوچرز استاندارد و پرپچوال، می‌توان به چهار جنبه کلیدی اشاره کرد که در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.
 

تاریخ انقضا: تفاوت اساسی فیوچرز استاندارد و دائمی

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع قرارداد به تاریخ انقضا مربوط می‌شود. قراردادهای استاندارد معمولاً در یک تاریخ مشخص به پایان می‌رسند. بسته به شرایط قرارداد و پلتفرم معاملاتی، ممکن است امکان فسخ قرارداد قبل از سررسید نیز وجود داشته باشد. در مقابل، فیوچرز پرپچوال هیچ تاریخ انقضای از پیش تعیین‌شده‌ای ندارد و این قرارداد تا زمانی که یکی از طرفین تصمیم به پایان آن بگیرد، ادامه می‌یابد. این ویژگی به تریدرها این امکان را می‌دهد که پوزیشن‌های لانگ و شورت خود را بدون محدودیت زمانی حفظ کنند و تنها با توجه به شرایط بازار تصمیم به خروج بگیرند.
 

مکانیسم تأمین مالی در فیوچرز استاندارد و پرپچوال

یکی دیگر از تفاوت‌های مهم، نحوه تأمین مالی قراردادهای فیوچرز است. در فیوچرز استاندارد، طرفین باید توانایی پوشش ارزش قرارداد را در زمان سررسید نشان دهند تا مبلغ مربوطه به حساب طرف برنده واریز شود. قیمت‌گذاری این قراردادها معمولاً بر اساس فاکتورهایی مانند قیمت اسپات، نرخ بهره و سود نقدی صورت می‌گیرد. اما در قراردادهای پرپچوال، معاملات با استفاده از مکانیسم تأمین مالی انجام می‌شود. این مکانیسم به‌طور خودکار قیمت قرارداد را با قیمت اسپات دارایی پایه تطبیق می‌دهد. در این قراردادها، تفاوت قیمت‌ها بین طرفین جبران می‌شود و طرفی که اختلاف قیمت به نفع او باشد، سود می‌کند.
 

هزینه‌ها و کارمزد در فیوچرز استاندارد و پرپچوال

کارمزدهای مربوط به هر دو نوع قرارداد نیز از تفاوت‌های اساسی میان آنهاست. در قراردادهای فیوچرز استاندارد، کارمزد تنها پس از سررسید قرارداد و بر اساس ارزش فعلی حجم معامله محاسبه و دریافت می‌شود. در این قراردادها، کارمزدها معمولاً به‌طور ثابت تعیین می‌شود. در حالی‌که در فیوچرز پرپچوال، به‌دلیل ماهیت مستمر این قراردادها، هزینه‌ها بیشتر و متغیرتر هستند. به‌طورکلی، با افزایش نرخ تأمین مالی، هزینه‌های مربوط به این نوع قرارداد نیز بالا می‌رود.
 

انعطاف‌پذیری و کاربرد در بازارهای مختلف

یکی از نکات برجسته در تفاوت‌های این دو قرارداد، میزان انعطاف‌پذیری آنها است. فیوچرز استاندارد به‌طور معمول در بازارهای سنتی مانند بورس و کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما قراردادهای پرپچوال، به‌ویژه در بازار ارزهای دیجیتال، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. این قراردادها انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و به تریدرها این امکان را می‌دهند که در هر زمان که بخواهند از پوزیشن‌های خود وارد یا خارج شوند.

 

بررسی مزایای فیوچرز استاندارد و پرپچوال

برای درک بهتر تفاوت‌ها، باید مزایای هرکدام از این دو نوع قرارداد را نیز مقایسه کنیم.
 

مزایای فیوچرز استاندارد

ساده بودن روند برای تریدرهای مبتدی
مناسب برای پوشش ریسک در بازارهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت
کارمزد معمولاً کمتر و شفاف‌تر نسبت به پرپچوال
اطمینان از تأمین نقدینگی در پلتفرم‌های معتبر
قابلیت استفاده در بازارهای مختلف
امکان ورود به پوزیشن با هر میزان سرمایه
 

مزایای فیوچرز پرپچوال

کسب سود از نوسانات قیمت دارایی بدون نیاز به خرید و فروش آن
پشتیبانی از ارزهای دیجیتال متعدد
امکان استفاده از معاملات مارجین با اهرم‌های بالا و سود یا زیان بیشتر
امکان ورود و خروج از موقعیت‌ها در هر زمان دلخواه
مناسب برای پوشش ریسک در تمام بازه‌های زمانی، از کوتاه‌مدت تا بلندمدت

 

نقاط ضعف فیوچرز استاندارد و پرپچوال: تحلیل معایب  

تفاوت‌های بنیادین میان قراردادهای فیوچرز استاندارد و پرپچوال باعث بروز نقاط ضعف مختلفی برای هرکدام از این ابزارهای مالی شده است. در ادامه، مهم‌ترین معایب مربوط به فیوچرز استاندارد را بررسی می‌کنیم.
 

معایب فیوچرز استاندارد

عدم انعطاف زمانی

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات قراردادهای استاندارد، عدم انعطاف‌پذیری زمانی آن‌هاست. به این معنا که زمان معین برای سررسید قرارداد وجود دارد و نمی‌توان از آن صرف‌نظر کرد.
 

محدودیت در پلتفرم‌ها

در بازار ارز دیجیتال، پلتفرم‌های محدودتری برای معاملات فیوچرز استاندارد وجود دارد، که این امر دسترسی به آن را دشوارتر می‌سازد.
 

عدم بهره‌برداری از نوسانات غیرقابل پیش‌بینی

در این نوع قراردادها، به دلیل تاریخ انقضا مشخص، امکان بهره‌برداری از نوسانات سریع و کوتاه‌مدت قیمت‌ها وجود ندارد.
 

خطر عدم تکمیل سفارش

یکی دیگر از معایب، احتمال عدم تکمیل سفارش در زمان سررسید به دلیل عدم موجودی کافی طرف مقابل قرارداد است که باعث ایجاد مشکلات برای تریدر می‌شود.
 

نیاز به خرید و فروش دارایی واقعی

برای تکمیل قراردادهای فیوچرز استاندارد، نیاز به خرید یا فروش واقعی دارایی (مثل خرید بیت‌کوین) است که ممکن است تریدر را در معرض نوسانات قیمت آن قرار دهد.
 

معایب فیوچرز پرپچوال

پیچیدگی برای تریدرهای مبتدی

معاملات پرپچوال به دلیل ماهیت پیچیده‌تری که دارند، ممکن است برای تریدرهای تازه‌کار گیج‌کننده باشند.
 

محاسبه پیچیده سود و زیان

سود و زیان در این نوع قرارداد به دلیل نوسانات لحظه‌ای قیمت، نرخ تأمین مالی و کارمزدهای متغیر، محاسبه دشواری دارد.
 

هزینه‌های بالاتر

به طور کلی، هزینه‌های مربوط به قراردادهای پرپچوال از قراردادهای استاندارد بالاتر است و این امر برای برخی تریدرها چالش‌ساز می‌شود.
 

کاربرد محدود در بازارهای سنتی

این نوع قراردادها عمدتاً در بازار ارزهای دیجیتال کاربرد دارند و در بازارهای مالی سنتی کمتر به‌کار می‌روند.
 

نیاز به رصد دائمی بازار

به‌دلیل نوسانات سریع بازار، برای حفظ سود یا کاهش ضرر در معاملات پرپچوال، نیاز به رصد مداوم و دقیق بازار وجود دارد.
 

بررسی تفاوت‌ها از دید تریدرها

در این مقاله، تلاش کردیم تا تفاوت‌های بین فیوچرز استاندارد و پرپچوال را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم. در اصل، قراردادهای فیوچرز ابزارهایی برای معامله دارایی‌ها با قیمت مشخص در آینده هستند. اما با ظهور بازارهای نوسانی‌تر مانند ارز دیجیتال، نسخه جدیدتری از این ابزار به نام فیوچرز پرپچوال به‌وجود آمد که امکان استفاده از نوسانات قیمت بدون محدودیت زمانی را فراهم می‌آورد.
عملیاتی بودن تفاوت‌های این دو نوع قرارداد بیشتر در بازارهای دیجیتال خود را نشان می‌دهد. در صرافی‌های ارز دیجیتال معمولاً گزینه‌های بیشتری برای معاملات پرپچوال وجود دارد. این نوع قراردادها به‌خاطر پتانسیل سود بالاتر، پیچیدگی‌ها و کارمزدهای بالاتری دارند که به تجربه کافی تریدرها نیاز دارند. از سوی دیگر، ریسک قراردادهای فیوچرز استاندارد به‌دلیل عدم امکان خروج از آنها می‌تواند بیشتر باشد.
در نهایت، بهترین صرافی برای معاملات فیوچرز باید پلتفرمی باشد که نقدینگی کافی را تأمین کرده، کارمزدهای شفاف و مناسب را ارائه دهد و ابزارهای لازم برای اجرای استراتژی‌های معاملاتی را در اختیار تریدر قرار دهد.