در عصر حاضر، درک فناوری‌های نوین و پیشرفته ممکن است کمی پیچیده به نظر برسد؛ به‌طور خاص، بسیاری از افراد شاید به تفاوت‌های موجود میان وب ۳، بلاک چین و ارزهای دیجیتال آگاهی نداشته باشند. این سه تکنولوژی، مفاهیم نوظهور و پیچیده‌ای هستند که با وجود شباهت‌های زیادی، در برخی جوانب تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
قبلاً در مقالاتی تحت عنوان "وب 3 چیست؟" و "بلاک چین چیست؟" با مفهوم اینترنت غیرمتمرکز نسل سوم و فناوری بلاک چین آشنا شدیم. در این مقاله، قصد داریم تفاوت‌های این سه مفهوم مهم را بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

 

وب ۳؛ اصول حاکم بر اینترنت غیرمتمرکز

وب ۳ به مجموعه‌ای از اصول و قوانین گفته می‌شود که برای اداره یک اینترنت غیرمتمرکز توسعه یافته است. یکی از این اصول، کنترل کامل کاربران بر داده‌هایی است که در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند. این اصطلاح اولین بار توسط گوین وود، خالق زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی، مطرح شد. وب ۳ به معنای تحول و پیشرفت نسل جدیدی از وب است که مبتنی بر پروتکل‌های غیرمتمرکز و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته همچون هوش مصنوعی و بلاک چین است. این نسل از وب به‌طور کلی پویاتر و تعاملی‌تر از اینترنت فعلی خواهد بود.

 

تفاوت‌های وب ۱، وب ۲ و وب ۳

وب ۱ نخستین نسخه از اینترنت است که به‌طور کامل متمرکز بوده و تنها به کاربران امکان می‌داد صفحات وب را مشاهده کنند. وب ۲، نسخه پیشرفته‌تر و خواندنی-نوشتنی از وب ۱ است که در آن کاربران می‌توانند با وبسایت‌ها تعامل داشته باشند. در وب ۲، کاربران معمولاً کنترلی بر داده‌های خود ندارند و این داده‌ها توسط توسعه‌دهندگان و مالکان پلتفرم‌ها ذخیره می‌شود. در این نسخه، صاحب پلتفرم می‌تواند به راحتی فعالیت‌های شما را نظارت کرده و حتی رمز عبور شما را مشاهده کند.
اما در وب ۳، این کاربران هستند که کنترل کاملی بر داده‌های خود دارند و می‌توانند با حفظ حریم خصوصی خود آن‌ها را معامله یا به اشتراک بگذارند. این ویژگی به‌نوعی نشان‌دهنده مرام‌نامه‌ای است که در آن کاربران نه تنها مصرف‌کننده، بلکه بخشی از فرآیند حاکمیتی فضای اینترنت هستند.

 

بلاک چین؛ تکنولوژی غیرمتمرکز ذخیره‌سازی داده‌ها

بلاک چین به زبان ساده، یک سیستم غیرمتمرکز برای ذخیره‌سازی داده‌ها است که در آن شما مالک داده‌ها و اطلاعات خود هستید. برای مثال، اگر کلید کیف پول دیجیتال خود را گم کنید، هیچ‌کس قادر به بازیابی آن نخواهد بود. بلاک چین نوعی پایگاه داده است که اطلاعات را در قالب یک دفترکل توزیع‌شده و غیرمتمرکز ذخیره می‌کند. این شبکه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هیچ‌یک از طرفین نمی‌تواند به‌صورت مستقیم به داده‌های شما دسترسی پیدا کند، حتی اگر همان فرد مسئولیت توسعه سیستم را بر عهده داشته باشد. این ویژگی در عین مفید بودن، به معنای این است که گم کردن کلید خصوصی به معنی از دست دادن دائمی دسترسی به اطلاعات خود است.

 

بلاک چین؛ پلتفرم غیرمتمرکز اطلاعات

در سیستم‌های بانکی سنتی، مدیران بانک‌ها می‌توانند موجودی حساب‌های شما و تراکنش‌های شما را مشاهده کرده و در صورتی که رمز عبور خود را فراموش کنید، به شما کمک کنند. اما در مقابل، اگر یک کیف پول دیجیتال مانند متامسک (Metamask) را در نظر بگیرید، آرون دیویس، بنیان‌گذار متامسک، از موجودی شما در کیف پول خبری ندارد. این شفافیت در پلتفرم وب ۳ به عموم کاربران این امکان را می‌دهد که اطلاعات مالی خود را مشاهده کنند و بدانند چه مقدار هزینه کرده‌اند.
بلاک چین به دلیل ویژگی‌های شفاف خود، در صورتی که به درستی استفاده شود، می‌تواند به کاهش فساد کمک کند، به‌ویژه در کشورهایی مانند نیجریه. در حالی که سیاستمدارانی که از این ویژگی خوششان نمی‌آید، ممکن است بی‌ثباتی بازار ارزهای دیجیتال را بهانه کنند، اما واقعیت این است که حتی این افراد می‌توانند از استیبل کوین‌های تحت حمایت دولت برای مدیریت شفاف منابع خود استفاده کنند.
نکته اصلی در بلاک چین این است که این یک سیستم غیرمتمرکز است که هیچ‌کس نمی‌تواند به‌طور انحصاری آن را کنترل کند. داده‌های شخصی شما در بلاک چین امن هستند، اما تمامی تراکنش‌ها به‌شکل شفاف ثبت و قابل مشاهده است. در ادامه به بررسی تفاوت‌های وب ۳، بلاک چین و ارزهای دیجیتال می‌پردازیم.

 

تفاوت بلاک چین و وب ۳

همان‌طور که توضیح داده شد، بلاک چین یک زیرساخت غیرمتمرکز برای ذخیره و ثبت داده‌ها و تراکنش‌ها است که توسط شبکه‌ای از نود‌ها نگهداری می‌شود. بلاک چین‌ها متعدد هستند و بسیاری از آن‌ها از طریق رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) با یکدیگر یا برنامه‌های وب ۲ تعامل دارند. از معروف‌ترین این بلاک چین‌ها می‌توان به بیت‌کوین، اتریوم، ریپل و سولانا اشاره کرد که هرکدام ارز دیجیتال خاص خود را دارند (مانند BTC، ETH، SOL و USDT).

 

تفاوت بلاک چین با وب ۳

DAO (سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز) از جمله مفاهیم جدیدی هستند که به لطف ظهور بلاک چین و وب ۳ به وجود آمده‌اند. DAO به‌طور کلی سازمان‌هایی هستند که بدون مدیریت مرکزی یا واسطه عمل می‌کنند. این سازمان‌ها برای انجام تراکنش‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود از بلاک چین و قراردادهای هوشمند بهره می‌برند. در سازمان‌های سنتی، این تصمیمات توسط مقامات مرکزی اتخاذ می‌شود، اما در DAO این فرآیند غیرمتمرکز و دموکراتیک است.
این نوع سازمان‌ها فقط با استفاده از بلاک چین قابل شکل‌گیری هستند. بلاک چین می‌تواند تراکنش‌ها و ثبت مالکیت‌ها را به شکلی امن و شفاف مدیریت کند. در کنار این، وب ۳ به‌عنوان بخشی از این سیستم‌های خودمختار، محیطی مناسب برای اجرای برنامه‌ها و سرویس‌های غیرمتمرکز روی بلاک چین ایجاد می‌کند.

 

ارز دیجیتال؛ ابزاری برای فعالیت در فضای بلاک چین

ارزهای دیجیتال، به‌عنوان نوعی از پول دیجیتال، در کیف پول‌های بلاک چینی ذخیره می‌شوند و کاربران می‌توانند از آن‌ها برای خرید یا معاملات استفاده کنند. در زمان نگارش این مقاله، تعداد ارزهای دیجیتال در کوین مارکت کپ به ۱۳,۵۰۶ می‌رسد.
ارزهای دیجیتال به راحتی قابل تبدیل به ارزهای فیات هستند و برای استفاده از آن‌ها در اپلیکیشن‌های مبتنی بر بلاک چین باید آن‌ها را به ارز دیجیتال معادل تبدیل کنید.

 

تفاوت ارز دیجیتال و وب ۳

وب ۳ همان‌طور که اشاره شد، یک اینترنت غیرمتمرکز است که با هدف تغییر کنترل داده‌ها از نهادهای متمرکز به افراد و جوامع طراحی شده است. به‌طور کلی، هر فناوری که در راستای این هدف فعالیت کند، می‌تواند به‌عنوان بخشی از پلتفرم وب ۳ در نظر گرفته شود و بلاک چین تنها یکی از این فناوری‌هاست.
در واقع، وب ۳ یک اصطلاح جامع است که به مجموعه‌ای از پروتکل‌ها و صنعت‌های در حال توسعه اطلاق می‌شود که به‌منظور ساخت برنامه‌ها و پروژه‌های غیرمتمرکز طراحی شده‌اند. ارز دیجیتال، به‌عنوان ابزاری برای فعالیت در این سیستم‌ها، نقش اصلی را در وب ۳ ایفا می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که در برنامه‌های غیرمتمرکز فعالیت کنند.

 

نتیجه‌گیری

در نهایت، بلاک چین، ارز دیجیتال و وب ۳ به یکدیگر وابسته و مکمل هستند. بلاک چین تکنولوژی است که وب ۳ را پشتیبانی می‌کند و وب ۳ نسل جدید اینترنت است که بر اساس فناوری بلاک چین طراحی شده است. ارز دیجیتال نیز به‌عنوان ابزار اصلی برای انگیزش اقتصادی در بلاک چین و وب ۳ عمل می‌کند و هم‌زمان بستری برای تایید تراکنش‌ها و مشارکت در اکوسیستم‌های غیرمتمرکز فراهم می‌آورد.

 

سوالات متداول

آیا وب ۳، بلاک چین و ارز دیجیتال مفاهیم جداگانه‌ای هستند؟

خیر، این مفاهیم همگی به یکدیگر وابسته‌اند و گسترش وب ۳، فناوری بلاک چین را تقویت کرده و این امر به‌طور غیرمستقیم تأثیر مثبتی بر دنیای ارزهای دیجیتال دارد.
 

آیا وب ۳ همان بلاک چین است؟

نه، وب ۳ به‌عنوان بخش مهمی از DAO‌ها و زیرساختی برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز بر روی بلاک چین عمل می‌کند. بلاک چین تنها یکی از اجزای تشکیل‌دهنده وب ۳ است.