کریپتو آرت چیست؟ هنر دیجیتال در دنیای بلاکچین و آینده NFTها
کریپتو آرت: ترکیب هنر و بلاکچین در دنیای دیجیتال
هنر رمزنگاری یا کریپتو آرت به‌عنوان یک ترکیب نوین از هنر دیجیتال و فناوری بلاکچین شناخته می‌شود. این نوع هنر به‌طور ویژه به آثار دیجیتالی و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) تعلق دارد که از طریق بلاکچین ذخیره و به‌طور معمول با ارزشی مالی همراه می‌باشند. مانند سایر انواع هنر، ارزش آثار کریپتو آرت بستگی به اعتبار هنرمند، منحصر به فرد بودن اثر و میزان تقاضای آن در بازار دارد.
هنرمندان دنیای کریپتو
هنرمندان کریپتو، افرادی هستند که آثار دیجیتال را به شکلی خلق یا بازسازی می‌کنند تا آن‌ها را در بلاکچین به ثبت رسانده و به شکل توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) به نمایش بگذارند. این آثار می‌توانند در قالب‌های مختلفی از جمله GIF، JPEG، ویدئوها یا تصاویر سه‌بعدی ایجاد شوند. در دنیای دیجیتال که تولید و انتشار آثار هنری ساده است، هنرمندان کریپتو نیاز دارند تا اصالت آثار خود را با استفاده از توکن‌های غیرقابل تعویض تأیید و به بلاکچین اضافه کنند. سپس آثار به بازارهای دیجیتال منتقل شده و به خریداران عرضه می‌شود. همچنین، این هنرمندان باید از اصول کپی‌رایت پیروی کنند و NFTهای منحصر به فردی تولید و معامله کنند.
چه عواملی باعث ایجاد کریپتو آرت می‌شوند؟
درک هنر رمزنگاری بدون فهم تکنولوژی‌های کلیدی مانند متاورس و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) دشوار است. این دو فناوری ابزارهای اصلی ایجاد و انتشار کریپتو آرت به شمار می‌روند.
متاورس
اصطلاح متاورس برای نخستین‌بار در رمان علمی تخیلی "Snow Crash" اثر نیل استفنسون در سال ۱۹۹۲ معرفی شد. متاورس به دنیای مجازی و تعاملی اشاره دارد که شامل آواتارهای دیجیتال انسان‌ها و اشیاء سه‌بعدی است. در دنیای متاورس، کاربران می‌توانند اشیاء مختلفی مانند لباس‌ها، کفش‌ها و دیگر اموال دیجیتال را ایجاد کرده و در بازارهای دیجیتال خرید و فروش کنند. این فناوری به کاربران این امکان را می‌دهد که در جلسات آنلاین و رویدادهای واقعیت مجازی (VR) مشارکت داشته باشند. متاورس همچنین در صنعت بازی‌های دیجیتال به کار می‌رود، جایی که بازیکنان می‌توانند با آواتارهای خود در یک دنیای مجازی تعامل داشته باشند.
توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)
NFTها پایه و اساس هنر کریپتویی هستند. توکن‌های غیرقابل تعویض در واقع تصاویری دیجیتال (مانند JPEG یا GIF) هستند که همراه با ابرداده‌هایی ذخیره می‌شوند که به اثبات ارزش و مالکیت آن‌ها بر روی بلاکچین عمومی کمک می‌کند. این توکن‌ها می‌توانند نسخه‌های مجازی اشیاء دنیای واقعی را در متاورس نمایش دهند. در این فضا، خرده‌فروشان دیجیتال محصولات مختلفی مانند لباس‌های دیجیتال و کفش را به فروش می‌رسانند. ارزش NFTها به شدت تحت تأثیر نایاب بودن و تقاضای عمومی قرار دارد.
نقش هنرمندان در این فضا
با گسترش این فضا، هنرمندان کریپتو از فرصت‌های به‌وجود آمده استفاده می‌کنند تا آثار هنری خود را به صورت دیجیتال ایجاد کرده و از طریق NFT به نمایش بگذارند. این روند همچنین فرصتی را برای علاقه‌مندان به هنر فراهم می‌کند تا آثار تاریخی را بازسازی کرده و آن‌ها را به‌عنوان نسخه‌های جدید به کلکسیونرهای دیجیتال عرضه کنند.
هزینه‌های ورود به دنیای هنر دیجیتال مبتنی بر بلاکچین
هرچند فایل‌های تصویری و دیجیتال به راحتی با یک کلیک قابل ذخیره‌سازی یا اشتراک‌گذاری هستند، اما آنچه هنر رمزنگاری را از سایر محتواهای دیجیتال متمایز می‌کند، داده‌های ساختاریافته‌ای است که به شکل غیرقابل تغییر در بلاکچین ذخیره می‌شود. برای اینکه یک فایل دیجیتالی به یک NFT تبدیل شود، نیاز به ثبت یک شناسه یکتا دارد که هویت اثر را در بستر بلاکچین تضمین می‌کند و آن را به یک دارایی با ارزش اقتصادی تبدیل می‌سازد.
هزینه ساخت یک NFT می‌تواند بسیار متغیر باشد؛ برخی پروژه‌ها تنها با کمتر از یک دلار آغاز می‌شوند، در حالی که موارد پیچیده یا شبکه‌هایی با کارمزد بالا ممکن است هزینه‌هایی تا چند صد دلار یا حتی بالاتر داشته باشند. یکی از عوامل مؤثر در قیمت، کارمزد گَس است که بسته به وضعیت شبکه بلاکچین (ترافیک و حجم تراکنش‌ها) ممکن است به‌طور ناگهانی افزایش یابد.
هنگامی که یک اثر کریپتویی خرید و فروش می‌شود یا به کیف‌پول دیگری منتقل می‌گردد، این فرایند در بلاکچین ثبت شده و زمان دقیق تراکنش نیز با یک مهر دیجیتال مشخص می‌شود. ارزش این آثار بستگی زیادی به منحصر به‌فرد بودن، میزان علاقه مجموعه‌داران و کمیاب بودن آن‌ها دارد. گاهی قیمت یک NFT تنها چند دلار است و گاهی به میلیون‌ها می‌رسد.
بازارهای مخصوص NFT به هنرمندان این امکان را می‌دهند تا آثار خود را به توکن تبدیل کنند. این فرآیند معمولاً مستلزم استفاده از یک کیف‌پول دیجیتالی متصل به بلاکچین، پرداخت کارمزد تراکنش و ثبت داده‌های مربوط به اثر در شبکه است. هزینه نهایی به ظرفیت پردازشی بلاکچین و وضعیت لحظه‌ای آن وابسته است.
آیا می‌توان هنر رمزنگاری را کپی کرد؟
برخلاف آنچه در نگاه اول ممکن است به ذهن برسد، ذخیره یا دانلود یک تصویر از کریپتو آرت معادل با تملک آن نیست. در حقیقت، تنها یک نسخه بصری از تصویر ذخیره می‌شود و بخش اصلی، یعنی داده‌های ثبت‌شده در بلاکچین که اثبات مالکیت را تضمین می‌کند، در این فرایند از بین می‌رود.
در اغلب موارد، حقوق معنوی اثر نزد هنرمند باقی می‌ماند. به همین دلیل، او می‌تواند نسخه‌های دیگری از یک اثر را تولید کند، اما هر NFT با دیگر نمونه‌ها تفاوت دارد چرا که شناسه یکتایی در خود دارد. این اطلاعات در متادیتای ثبت‌شده روی بلاکچین ذخیره شده و هویت اصلی اثر را مشخص می‌کند.
همانند سایر انواع آثار هنری، کریپتو آرت نیز تحت قوانین مالکیت فکری قرار می‌گیرد و جعل هویت خالق یا ادعای کاذب در خصوص مالکیت می‌تواند پیامدهای قانونی در پی داشته باشد که بسته به حوزه قضایی کشورها متفاوت است.
آینده هنر دیجیتال در بستر بلاکچین و جهان‌های مجازی
توسعه هنر کریپتویی وابسته به میزان پذیرش عمومی و مشارکت فعال در این حوزه است. حضور هنرمندان مشهور، فعالان دنیای موسیقی، ورزشکاران و شخصیت‌های فرهنگی باعث افزایش چشمگیر علاقه‌مندی به NFTها شده است. این اشتیاق موجب شده تا افراد زیادی برای خرید، فروش یا جمع‌آوری آثار هنری رمزنگاری‌شده وارد این عرصه شوند.
امروزه NFTها فراتر از صرفاً یک اثر هنری دیجیتال ظاهر شده‌اند و در حوزه‌هایی مانند دنیای مجازی، پوشیدنی‌های دیجیتال، زمین‌های مجازی و دیگر دارایی‌های دیجیتالی نیز کاربرد یافته‌اند.
هرچند این فضا هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و بسیاری از ظرفیت‌های آن هنوز بالفعل نشده‌اند، اما تا همین‌جا نیز تغییرات بنیادینی در نگرش افراد به مفهوم هنر و دارایی دیجیتال ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد که هنر مبتنی بر بلاکچین می‌تواند در آینده نزدیک به یک بستر قدرتمند برای بازنمایی جنبه‌های گوناگون زندگی مدرن در قالب دیجیتال تبدیل شود.
نتیجه‌گیری
کریپتو آرت نمایانگر پیوند خلاقیت هنری با فناوری بلاکچین است؛ مسیری نوظهور که فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای هنرمندان و مجموعه‌داران فراهم کرده است. با وجود چالش‌هایی مانند هزینه ساخت و پیچیدگی فنی، آینده‌ی این حوزه به نظر روشن می‌رسد و می‌تواند تحولی پایدار در تعریف و مالکیت آثار هنری دیجیتال ایجاد کند.
