گس فی (Gas Fee) چیست؟ توضیح کامل درباره هزینههای شبکه اتریوم


چرا برای انجام هر تراکنش در شبکه اتریوم باید هزینهای پرداخت کنیم؟ این هزینه چطور محاسبه میشود و دلیل آن چیست؟ در دنیای بلاکچین و رمزارزها، هر تراکنش هزینهای به نام گس فی (Gas Fee) دارد. این هزینه به ماینرها یا اعتبارسنجها پرداخت میشود تا تراکنشها پردازش و امنیت شبکه تضمین شود.
در این مقاله، به بررسی جزئیات گس فی، نحوه محاسبه آن، عواملی که بر هزینهها تأثیر میگذارند و روشهای کاهش این هزینهها خواهیم پرداخت.
گس فی چیست؟
قبل از اینکه به سؤال «گس فی چیست؟» پاسخ دهیم، ابتدا نگاهی به مفهوم قراردادهای هوشمند در شبکه بلاکچین بیندازیم.
قرارداد هوشمند یک نوع توافق دیجیتال است که در شبکه اتریوم ذخیره و اجرا میشود. جالب است بدانید که اتریوم به عنوان مبدع قراردادهای هوشمند و گس فی شناخته میشود. هر قرارداد هوشمند توسط EVM (ماشین مجازی اتریوم) پردازش و اجرا میشود. علاوه بر اتریوم، برخی از لایههای دوم مانند: آربیتروم، پالیگان، آپتیمیزم این ماشین مجازی را نیز به کار میبرند.
حال، گس فی که به آن گس پرایس نیز گفته میشود، همان کارمزدی است که شما برای انجام هر تراکنش در شبکه اتریوم پرداخت میکنید.
واحدهای اندازهگیری گس فی
برای محاسبه گس فی، از دو واحد مهم در شبکه اتریوم استفاده میشود که عبارتند از: وی (Wei) و گوی (Gwei). از آنجا که هزینه گس در اتریوم بسیار کم است، این واحدها به جای استفاده از واحد اصلی اتر برای تعیین و نمایش گس فی به کار میروند. جزئیات این واحدها به شرح زیر است:
وی (Wei): معادل ۱۰ به توان منفی ۱۸ اتر است. این واحد معمولاً در ارزیابی گس فی استفاده نمیشود.
گوی (Gwei): معادل ۱۰ به توان منفی ۹ اتر یا ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۱ اتر است. این واحد برای نمایش گس فی رایجتر است. بهطور مثال، ۱۰۰ گوی معادل ۰.۰۰۰۰۰۰۱ اتریوم است.
نحوه محاسبه گس فی
گس فی با استفاده از فرمول زیر محاسبه میشود:
کل کارمزد تراکنش = گس لیمیت × (بیس فی + انعام)
گس لیمیت (Gas Limit): این مقدار کارمزدی است که شما برای یک تراکنش آمادهاید پرداخت کنید و به صورت دستی هنگام جابهجایی اتر وارد میشود.
بیس فی (Base Fee): حداقل هزینهای است که باید برای ثبت تراکنش در بلاکچین اتریوم بپردازید. این هزینه بسته به میزان تقاضای شبکه تغییر میکند.
انعام (Tip): مبلغ اضافی است که به عنوان «پاداش اولویت» پرداخت میشود. ماینرها تراکنشهای دارای انعام را سریعتر پردازش میکنند.
مثال واقعی از گس فی
فرض کنید میخواهید دو اتریوم را به شخصی منتقل کنید. اگر بیس فی ۱۱ گوی باشد و شما ۳ واحد انعام پرداخت کنید، مجموع گس فی شما بهصورت زیر محاسبه میشود:
۲ * (۱۱ + ۳) = ۲۸ گوی
در نتیجه، باید ۰.۰۰۰۰۰۰۰۲۸ اتریوم را برای این تراکنش در نظر بگیرید. هزینه به مجموع انتقال شما اضافه میشود، بنابراین شما باید ۲.۰۰۰۰۰۰۰۲۸ اتریوم پرداخت کنید.
تراکنشهایی که نیاز به گس فی دارند
در شبکه اتریوم، تراکنشهای مختلفی وجود دارند که برای انجام هرکدام باید گس فی پرداخت کنید:
انتقال اتر: هرگونه جابهجایی اتر بین کیف پولها یا تراکنشهای دیگر در شبکه اتریوم نیاز به گس فی دارد. بسته به پیچیدگی تراکنش، هزینه گس متفاوت است. بهعنوان مثال، انتقال ساده اتر کمترین هزینه گس را دارد، اما اجرای یک قرارداد هوشمند پیچیده گس فی بیشتری میطلبد.
ایجاد داده در بلاکچین: هرگونه افزودن داده جدید یا تغییر دادههای موجود در شبکه بلاکچین هزینه گس دارد.
ایجاد و اجرای قرارداد هوشمند: این قراردادها به دلیل پیچیدگیهایشان منابع زیادی مصرف میکنند و گس فی بیشتری نیاز دارند.
dApp: برای استفاده از برنامههای غیرمتمرکز (dApp) در زمینههای مختلف مانند مدیریت کیف پول، امور مالی یا بازیها، باید گس فی پرداخت کنید.
کسانی که گس فی را دریافت میکنند
در معماری شبکه اتریوم، سه لایه وجود دارد که در تعیین هزینه گس فی تأثیرگذارند. دو لایه اول و سوم بهطور مستقیم بر گس فی تأثیر دارند:
لایه اجرایی (Execution Layer): در این لایه، هزینههای گس به اعتبارسنجها در پروتکل اتریوم پرداخت میشود.
لایه اجماع (Consensus Layer): این لایه که به لایه اجماع معروف است، هزینههای گس را بین استیکرهایی که اتر را برای ایمنسازی شبکه ذخیره کردهاند، توزیع میکند. این فرآیند با استفاده از مکانیسم اثبات سهام (PoS) انجام میشود.
پرداخت گس فی در نهایت به کسانی تعلق میگیرد که از این دو لایه پشتیبانی کرده و امنیت شبکه را تضمین میکنند.
عوامل مؤثر در تعیین گس فی

گس فی همیشه یک مقدار ثابت ندارد و با توجه به عوامل مختلف تغییر میکند. در اینجا به برخی از مهمترین عواملی که بر هزینه گس فی تأثیر میگذارند، اشاره میکنیم:
ترافیک شبکه اتریوم: معمولاً گس فی در زمانهایی که تقاضا برای شبکه افزایش پیدا میکند، بالا میرود. این افزایش تقاضا معمولاً در دورههای خاصی از بازار کریپتو اتفاق میافتد که استفاده از اتریوم و بیتکوین بهطور ناگهانی زیاد میشود.
میزان تقاضا برای تراکنشها: زمانی که NFTهای محبوب یا رویدادهای بزرگ دیفای راهاندازی میشوند، کاربران بیشتری برای پردازش تراکنشهای خود رقابت میکنند. این افزایش تقاضا باعث بالا رفتن گس فی میشود چون کاربران حاضرند هزینه بیشتری برای اولویتبندی تراکنشهایشان پرداخت کنند.
پیچیدگی تراکنشها یا قراردادهای هوشمند: تراکنشهایی که شامل جزئیات پیچیدهای هستند، معمولاً گس فی بیشتری نیاز دارند. بهعنوان مثال، هماهنگسازی تراکنشها در بلاکچینهای مختلف یا اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده که منابع زیادی مصرف میکنند، گس فی بیشتری خواهند داشت.
نوسانات قیمت اتریوم: قیمت اتریوم تأثیر مستقیمی بر هزینه گس فی دارد. عواملی مانند ارتقاهای شبکه، نوسانات قیمت بیتکوین و تغییرات در نرخ بهره آمریکا میتوانند بر قیمت اتریوم تأثیر گذاشته و در نتیجه هزینههای گس را تغییر دهند.
محدودیت فضای بلاک: هر بلاک اتریوم ظرفیت مشخصی برای ذخیره دادهها دارد. زمانی که یک بلاک به حداکثر ظرفیت خود برسد یا از آن فراتر رود، مقدار گس قابل استفاده برای تراکنشها محدود میشود. در این شرایط، ممکن است کاربران مجبور شوند برای انجام تراکنشهای خود کارمزدهای بالاتری بپردازند.
میزان بیس فی و انعام: وقتی کاربران تراکنشهای خود را با بیس فی و انعام بالاتر ارسال میکنند، منابع شبکه سریعتر به پردازش درخواستهای آنها اختصاص مییابد و این باعث میشود که گس فی برای سایر کاربران بالاتر رود.
چرا گس فی اهمیت دارد؟
گس فی اهمیت زیادی دارد، زیرا در موارد مختلفی نقش حیاتی ایفا میکند:
حفظ امنیت شبکه: پرداخت گس فی از تراکنشهای مخرب مانند تراکنشهای جعلی یا حملات هکری به شبکه جلوگیری میکند.
تشویق ماینرها به تأیید تراکنشها و حفظ غیرمتمرکز بودن: ماینرهای اتریوم برای کسب انعام بیشتر رقابت میکنند تا بلاکهای تراکنش را به شبکه اضافه کنند. این رقابت باعث حفظ غیرمتمرکز بودن شبکه میشود.
تعادل ترافیک شبکه: با پرداخت گس فی و اولویت دادن به تراکنشها با انعامهای بیشتر، میتوان ترافیک شبکه را به تعادل رساند و از ازدحام غیرضروری جلوگیری کرد.
جبران هزینه منابع محاسباتی: در شبکه بلاکچین، کامپیوترها برای محاسبه و تأیید تراکنشها از انرژی استفاده میکنند. کسانی که سیستمهای خود را برای پردازش تراکنشها روشن نگه میدارند، از گس فی بهعنوان جبران این انرژی بهرهمند میشوند.
روشهای کاهش گس فی
برای کاهش هزینههای گس فی، چندین راهحل وجود دارد:
انتخاب زمان مناسب: بعدازظهرها و آخر هفتهها در آمریکا معمولاً زمانهای بهتری برای انجام تراکنش در شبکه اتریوم هستند، زیرا ترافیک شبکه کمتر است.
تنظیم گس لیمیت و انعام: اگر هنگام ایجاد تراکنش در ساعات کمترافیک، مبلغ کمتری برای گس لیمیت و انعام تعیین کنید، تراکنش بهطور موفقیتآمیز انجام میشود. در زمانهای پیک ترافیک شبکه، احتمالاً مجبور خواهید بود که هزینه بیشتری پرداخت کنید.
استفاده از راهحلهای لایه دوم: لایه دوم اتریوم مانند آربیتروم و لوپرینگ، تراکنشها را خارج از زنجیره پردازش کرده و به این ترتیب ترافیک شبکه اتریوم را کاهش میدهند و هزینه گس فی را پایین میآورند.
بررسی وضعیت شبکه پیش از ارسال تراکنش: قبل از ارسال هر تراکنش، بررسی وضعیت ترافیک شبکه میتواند به شما کمک کند تا تراکنش خود را در زمانی که فعالیت کمتر است انجام دهید.
نتیجه گیری
گس فی هزینهای است که برای انجام تراکنشها در شبکه بلاکچین، از جمله جابهجایی ارزهای دیجیتال و خرید NFTها پرداخت میشود. این هزینه به عوامل مختلفی همچون ترافیک شبکه، پیچیدگی تراکنشها، و تقاضای بازار بستگی دارد. با انجام تراکنش در زمانهای کمترافیک، استفاده از راهحلهای لایه دوم، و تنظیم گس لیمیت و انعام، میتوان هزینههای گس فی را به حداقل رساند.
اگر سوالی دارید یا تجربهای در این زمینه دارید که میخواهید به اشتراک بگذارید، خوشحال میشویم در قسمت نظرات این مقاله با ما و دیگران در میان بگذارید.
سوالات متداول
گس فی چیست و چرا باید آن را پرداخت کنیم؟
گس فی همان کارمزد انجام تراکنش در شبکه اتریوم است. بدون پرداخت این هزینه، امکان جابهجایی اتر، اجرای قراردادهای هوشمند و استفاده از dAppها وجود ندارد.
چگونه میتوانم هزینههای گس فی را کاهش دهم؟
با انجام تراکنشها در زمانهای کمترافیک شبکه، تنظیم گس لیمیت و انعام بهطور بهینه، و استفاده از راهحلهای لایه دوم، میتوانید هزینههای گس فی را کاهش دهید.
آیا گس فی در همه شبکههای بلاکچین وجود دارد؟
بله، اکثر شبکههای بلاکچین از جمله اتریوم، بایننس، و سولانا برای تراکنشهای خود گس فی دارند.
تفاوت بین گس لیمیت و گس پرایس چیست؟
گس لیمیت حداکثر مبلغی است که برای تراکنش خود تعیین میکنید، در حالیکه گس پرایس به مقدار هزینهای اشاره دارد که برای هر واحد گس میپردازید.