مقدمه ای بر ارز دیجیتال میکر

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یکی از نوآورانه‌ترین بخش‌های دنیای بلاک چین به شمار می‌رود. این فناوری، امکان دسترسی جهانی به خدمات مالی را بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها فراهم کرده است. یکی از پروژه‌های برجسته در این حوزه، پلتفرم Maker است؛ سیستمی که ترکیب هوشمندانه‌ای از وام‌دهی غیرمتمرکز و استیبل کوین‌ها را ارائه می‌دهد. در ادامه با ساختار این پلتفرم و رمزارزهای اصلی آن آشنا می‌شویم.
 

نگاهی به پلتفرم میکر و نقش آن در کاهش نوسانات

پلتفرم میکر یکی از مهم‌ترین برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) مبتنی بر شبکه اتریوم است که با هدف مقابله با نوسانات قیمت در بازار دارایی‌های دیجیتال ایجاد شده است. این سیستم، بستر مناسبی برای ارائه خدمات بانکی بر بستر بلاک چین محسوب می‌شود و امکان انجام پرداخت‌های بین‌المللی و تراکنش‌های همتابه‌همتا را به‌صورت سریع و ایمن فراهم می‌کند.
برای دستیابی به این اهداف، میکر از استیبل‌کوینی به نام دای (DAI) استفاده می‌کند که همواره ارزشی برابر با یک دلار آمریکا دارد. این رمزارز طراحی شده تا از نوسانات شدید بازار جلوگیری کند و استفاده از ارزهای دیجیتال را برای پرداخت‌های روزمره کاربردی‌تر سازد. در کنار آن، از سازوکاری مبتنی بر وثیقه‌گذاری (Collateralized Debt Position یا CDP) بهره می‌گیرد تا امکان صدور دای با پشتوانه ارزهای دیگر مانند اتریوم را فراهم کند.
 

سازوکار وثیقه‌گذاری و تولید DAI

کاربران پلتفرم میکر می‌توانند با قفل‌کردن دارایی‌هایی مثل ETH، استیبل کوین DAI را تولید کرده و وارد اکوسیستم مالی کنند. پس از ایجاد این رمزارز، می‌توان از آن برای پرداخت، معامله، ذخیره‌سازی یا انتقال آزادانه به سایر کاربران استفاده کرد. این سیستم باعث می‌شود سرمایه‌گذاران بدون نیاز به فروش دارایی‌های اصلی خود، نقدینگی موردنظر را تأمین کنند.
 

نقش میکردائو (MakerDAO) در اداره شبکه

پروژه Maker توسط نهادی غیرمتمرکز به نام MakerDAO مدیریت می‌شود. این سازمان متشکل از دارندگان توکن MKR در سراسر دنیاست و تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پروتکل را از طریق رأی‌گیری انجام می‌دهد. حاکمیت این پلتفرم به‌صورت کامل در اختیار جامعه است و هیچ نهاد متمرکزی آن را کنترل نمی‌کند.
 

توکن MKR چیست و چه کاربردی دارد؟

رمزارز MKR توکن بومی شبکه Maker و مبتنی بر استاندارد ERC-20 اتریوم است. این توکن به‌عنوان ابزار اصلی حاکمیتی پروتکل عمل می‌کند و به دارندگانش اجازه می‌دهد درباره پیشنهادات فنی، سیاست‌های اقتصادی و حتی پذیرش وثیقه‌های جدید رأی دهند. نکته جالب این است که MKR در کنار دای، یکی از اجزای ضروری عملکرد پلتفرم محسوب می‌شود؛ بدون حضور یکی، دیگری معنای کامل خود را از دست می‌دهد.
MKR همچنین در تصمیم‌گیری‌هایی همچون نرخ کارمزدها، نحوه مدیریت ریسک، و حتی توسعه آینده پروتکل مشارکت مستقیم دارد. برای مثال، جامعه میکر ابتدا در فرآیندی به‌نام "Proposal Polling" احساسات خود را نسبت به یک پیشنهاد ارزیابی کرده و سپس در صورت موافقت عمومی، آن را به رأی‌گیری نهایی می‌گذارند.
 

عرضه و توکنومیکس MKR

توکن MKR در دسامبر ۲۰۱۷ با تعداد کل ۱٬۰۰۵٬۵۷۷ واحد راه‌اندازی شد. تا سپتامبر ۲۰۲۲، حدود ۹۷ درصد از این مقدار در چرخه بازار قرار گرفته است. نکته‌ای که MKR را از بسیاری از رمزارزهای دیگر متمایز می‌کند، قابلیت تغییر در میزان عرضه آن با رأی‌گیری جامعه است. این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود ارزش توکن دائماً با تغییرات در اکوسیستم وام‌دهی تنظیم شود.
 

تیم سازنده و افراد کلیدی در پروژه Maker

اگرچه MakerDAO بر مبنای حاکمیت غیرمتمرکز بنا شده، اما توسعه و پیشبرد اولیه آن توسط چهره‌هایی چون رون کریستنسن (بنیان‌گذار)، اندی میلنیوس (مدیر اجرایی) و استیون بکر (رئیس فعلی) انجام شده است. علاوه بر آن‌ها، تیم مدیریتی این پروژه شامل ده‌ها نفر در زمینه توسعه، مدیریت عملیات و رشد کسب‌وکار است.
 

نحوه عملکرد پلتفرم Maker به زبان ساده

همان‌طور که اشاره شد، پلتفرم Maker با تکیه بر دو توکن کلیدی یعنی DAI و MKR عمل می‌کند. برای تولید دای، کاربران ابتدا ارز دیجیتالی مانند اتریوم را در قالب وثیقه در پلتفرم قفل می‌کنند. در این مرحله، قراردادهای هوشمند موسوم به «خزانه‌های میکر» یا Maker Vaults ایجاد می‌شود که امکان صدور DAI را فراهم می‌سازند.
کاربر می‌تواند با استفاده از رابط‌های وب مانند Oasis Borrow یا اپلیکیشن‌هایی مثل Instadapp به این خزانه‌ها دسترسی پیدا کند. پس از آن‌که تصمیم گرفت سرمایه قفل‌شده را آزاد کند، باید معادل دای تولید شده به‌همراه کارمزد ثبات (stability fee) را پرداخت نماید تا وثیقه اولیه‌اش آزاد شود.
 

فرآیند دریافت وام در پلتفرم میکر

بسیاری از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) برای ارائه وام، به پروتکل Maker وابسته‌اند. یکی از این ابزارها، وب‌سایت Oasis.app است. زمانی‌که کاربر از این طریق درخواست وام ثبت می‌کند، سیستم میکر یک قرارداد هوشمند به نام «موقعیت بدهی با پشتوانه دارایی» (CDP) ایجاد می‌کند.
فرض کنیم شخصی قصد دارد با قرار دادن ETH به‌عنوان وثیقه، وام دریافت کند. در این شرایط، از طریق ابزار Maker Vault، اتریوم به‌عنوان پشتوانه قفل می‌شود و در قبال آن استیبل‌کوین DAI تولید می‌گردد. به بیان ساده، ETH در نقش وثیقه‌ای برای ضرب DAI عمل می‌کند.
پس از تسویه بدهی، توکن‌های DAI که صادر شده بودند، از چرخه عرضه حذف و سوزانده می‌شوند.
 

چالش‌هایی که Maker برطرف می‌کند

پلتفرم Maker به دنبال رفع برخی از نواقص و محدودیت‌های موجود در سیستم مالی سنتی است و با استفاده از فناوری بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند، راهکارهایی نوین ارائه می‌دهد. این پروژه اکنون یکی از ارکان اصلی دنیای دیفای محسوب می‌شود و در راستای حل مشکلات زیر گام برمی‌دارد:

ارتقاء شفافیت مالی

یکی از ضعف‌های اساسی در سیستم‌های مالی سنتی و برخی استیبل‌کوین‌ها، نبود شفافیت کامل است. برای مثال، پروژه‌هایی مثل تتر کاربران را وادار به اعتماد به شرکت‌های شخص ثالث برای اثبات ذخایر می‌کنند. اما Maker با استفاده از قراردادهای هوشمند، این وابستگی به نهادهای متمرکز را حذف کرده و تمام داده‌ها را به‌صورت شفاف و زنده در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

کاهش اثر نوسانات بازار

مأموریت اصلی توکن MKR تضمین ثبات استیبل‌کوین DAI نسبت به دلار آمریکاست. این ساختار دوگانه و منحصر‌به‌فرد به حفظ تعادل در بازار کمک کرده و شرایطی امن‌تر برای کاربران رقم می‌زند.

بررسی نقاط قوت و ضعف ارز MKR

توکن MKR به‌عنوان دارایی حاکمیتی سیستم Maker، مزایا و چالش‌هایی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم:
 

مشارکت کاربران در حاکمیت

یکی از ویژگی‌های برجسته MKR، امکان مشارکت دارندگان آن در تصمیم‌گیری‌های کلیدی درباره پروتکل است. دارندگان MKR می‌توانند در رأی‌گیری‌های مهمی نظیر تعیین نوع وثیقه‌های مجاز، به‌روزرسانی سیاست‌های پولی DAI و توسعه سیستم حکمرانی شرکت کنند. این مشارکت جامعه‌محور، آینده پروژه را به کاربرانش واگذار می‌کند.

مکانیسم ضد تورم

برای حفظ ارزش MKR، سیستم از مدلی مبتنی بر کاهش عرضه بهره می‌برد. هنگام بسته‌شدن CDPها و تسویه بدهی، بخشی از کارمزد پرداختی سوزانده می‌شود. این فرآیند به کنترل تورم و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای MKR کمک می‌کند.

چالش‌های مرتبط با حاکمیت

یکی از ریسک‌های مهم پروژه، آسیب‌پذیری مکانیزم حاکمیتی آن است. چون انتخاب اوراکل‌هایی که اطلاعات قیمت را ارائه می‌دهند از طریق رأی‌گیری انجام می‌شود، احتمال سوءاستفاده برخی از دارندگان MKR برای کنترل داده‌های قیمتی و دسترسی به وثایق وجود دارد.
 

کارمزدهای مرتبط با توکن Maker

همانند سایر دارایی‌های دیجیتال، استفاده از MKR نیز شامل کارمزدهایی می‌شود. کاربران Maker Vault برای ایجاد DAI باید هزینه‌ای تحت عنوان «کارمزد ثبات» پرداخت کنند. این هزینه، در واقع نرخ ریسکی است که متناسب با شرایط بازار و توسط دارندگان MKR تنظیم می‌شود.
همچنین، هنگام خرید MKR از صرافی‌ها، کاربران باید کارمزد معامله‌ای مطابق با قوانین آن پلتفرم بپردازند. بنابراین، پیش از انجام خرید، بهتر است نرخ‌های مربوطه را با دقت بررسی کنید.
 

میزان امنیت ارز MKR چقدر است؟

با وجود حملاتی که در سال‌های اخیر به برخی پروژه‌های دیفای وارد شده‌اند، تاکنون پروتکل میکر بدون نقض امنیتی باقی مانده است. این پلتفرم بر روی شبکه اتریوم بنا شده که یکی از امن‌ترین بسترهای بلاک‌چین به شمار می‌آید. با این حال، برای محافظت از دارایی‌های MKR، توصیه می‌شود از کیف پول‌های سخت‌افزاری استفاده کرده و اقدامات امنیتی مانند فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای را جدی بگیرید.
 

چشم‌انداز و آینده MKR چگونه پیش‌بینی می‌شود؟

موفقیت پروژه Maker به طور مستقیم با رشد حوزه دیفای گره خورده است. در صورتی که تقاضا برای وام‌های غیرمتمرکز افزایش یابد، نقش میکر در این اکوسیستم پررنگ‌تر خواهد شد.
اگرچه MKR از مزایای مرتبط با DAI بهره‌مند است و تا حدی در برابر نوسانات مقاوم است، اما همچنان عوامل متعددی می‌توانند بر قیمت و عملکرد آن تأثیرگذار باشند.
در بلندمدت، هدف Maker افزایش سطح استفاده از DAI در حوزه‌های مختلفی مانند بازارهای بازی، امور خیریه، تجارت جهانی و پلتفرم‌های پیش‌بینی است. این پروژه، پلی میان دنیای واقعی و فضای ارزهای دیجیتال ایجاد کرده و فرصت‌های رشد گسترده‌ای در پیش دارد.

 

نتیجه گیری

پروژه میکر را می‌توان یکی از پیشگامان موفق حوزه دیفای دانست که توانست توجه بسیاری را در مراحل اولیه رشد این صنعت به خود جلب کند. مدیریت این اکوسیستم به‌دست دارندگان توکن MKR سپرده شده و همین امر به کاربران اجازه می‌دهد تا در مسیر توسعه و تصمیم‌گیری‌های کلان پلتفرم نقش مستقیم داشته باشند. با عملکرد مؤثر در حاکمیت و سوزاندن تدریجی توکن‌ها، احتمال رشد قیمت میکر نیز تقویت می‌شود.
با توجه به گسترش روزافزون تقاضا برای دریافت وام‌های رمزنگاری‌شده، چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای برای ارز میکر پیش‌بینی می‌شود. به نظر شما آیا این پروژه می‌تواند ساختار سنتی وام‌دهی و پرداخت را دگرگون کند و به عنوان الگویی نوین در حوزه مالی مطرح شود؟

 

سوالات متداول

بهترین کاربرد توکن MKR چیست؟

کارآمدترین شیوه استفاده از MKR، مشارکت در اداره MakerDAO و تصمیم‌گیری درباره آینده پروتکل است. البته افراد می‌توانند با نگهداری بلندمدت آن در کیف پول، از رشد بالقوه قیمت این دارایی نیز بهره‌مند شوند.
 

آیا امکان استیک‌کردن MKR وجود دارد؟

خیر، توکن MKR قابلیت استیکینگ ندارد. برخلاف پروژه‌هایی که از الگوریتم اثبات سهام بهره می‌برند، سیستم Maker برای اجماع شبکه از این مدل استفاده نمی‌کند و بنابراین کاربران نمی‌توانند MKR را قفل کرده و در ازای آن پاداش دریافت کنند.
 

ابزار Maker Vault چه نقشی دارد؟

Maker Vault به کاربران این امکان را می‌دهد که دارایی‌های دیجیتال خود را به‌عنوان وثیقه قفل کنند و در مقابل آن، توکن DAI تولید نمایند. این ابزار، هسته اصلی صدور وام غیرمتمرکز در پروتکل Maker به شمار می‌رود.
 

تفاوت توکن‌های MKR و DAI در چیست؟

DAI استیبل کوین غیرمتمرکز شبکه Maker است که همیشه نزدیک به ۱ دلار آمریکا ارزش دارد، در حالی که MKR توکن حاکمیتی شبکه است که برای رأی‌گیری و مدیریت ریسک پروتکل به کار می‌رود.
 

چگونه می‌توانم از پروتکل Maker استفاده کنم؟

کاربران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال خود مثل اتریوم را در قراردادهای هوشمند Maker به عنوان وثیقه قفل کنند و در ازای آن توکن DAI دریافت کنند. این فرآیند به عنوان تولید DAI شناخته می‌شود.