NFT یا توکن غیرقابل تعویض یک دارایی دیجیتال است که بر روی بستر بلاک چین ساخته می‌شود. هر NFT به‌طور منحصر به فردی تولید شده و نمی‌توان آن را با چیزی دیگر عوض کرد، مشابه با یک اثر هنری اصل. این توکن‌ها می‌توانند نشان‌دهنده مالکیت انواع دارایی‌های دیجیتال باشند، مانند آثار هنری دیجیتال، موسیقی، ویدیوها، آیتم‌های بازی‌های ویدیویی و حتی توییت‌ها.

ارزش NFT‌ها به دلیل کمیابی و اصالت آن‌هاست. اگرچه محتواهای دیجیتال می‌توانند به راحتی کپی شوند، اما NFT به‌عنوان یک گواهی مالکیت اصلی عمل می‌کند. این توکن‌ها، در واقع قراردادهای هوشمندی هستند که از طریق پلتفرم‌های متن باز ساخته شده و پس از ایجاد، در شبکه‌های بلاک چین مانند اتریوم به‌صورت دائمی ذخیره می‌شوند.

انواع مختلف NFT شامل تصاویر (مثل GIF و JPEG)، ویدیوها و توییت‌ها هستند، اما در واقع هر نوع دارایی دیجیتالی می‌تواند تبدیل به یک NFT شود؛ البته به شرطی که سازنده آن دارایی بخواهد آن را به‌صورت منحصر به فرد عرضه کند. به‌عنوان مثال، مقالات علمی یا بلیت‌های کنسرت که تنها به یک نفر تعلق دارند، می‌توانند به NFT تبدیل شوند.

یکی از سوالات متداول این است که چرا افراد حاضرند میلیون‌ها دلار برای خرید یک اثر دیجیتال هزینه کنند، در حالی که همان اثر به‌راحتی قابل کپی کردن است؟ پاسخ این است که NFT به خریدار اجازه می‌دهد تا نسخه اصلی را همراه با اثبات مالکیت دریافت کند. این اثبات مالکیت در دنیای دیجیتال اهمیت زیادی دارد، چون ارزش معنوی اثر با اعتبار هنرمند و اصالت آن در ارتباط است.

کلمه NFT مخفف "Non-Fungible Token" است که به معنای توکن غیرقابل تعویض یا غیرقابل معاوضه است. این بدین معناست که هیچ دو NFT‌ای با هم برابر نیستند و نمی‌توان آن‌ها را جایگزین یکدیگر کرد. این مفهوم برخلاف توکن‌های قابل تعویض مانند بیت کوین است، که دو واحد بیت کوین از نظر ارزش کاملاً یکسان و قابل معاوضه با یکدیگر هستند.

تفاوت NFT با توکن‌های قابل تعویض

برای درک بهتر این تفاوت، تصور کنید کسی قصد دارد خانه خود را با خانه دیگری عوض کند. از آنجا که هر خانه ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود را دارد، نمی‌توان آن‌ها را با یکدیگر جایگزین کرد. NFT‌ها هم به همین شکل عمل می‌کنند. به‌عنوان مثال، هرکدام از شخصیت‌های کریپتوپانک (Cryptopunk) که در سال ۲۰۱۷ ایجاد شدند، ویژگی‌هایی مانند صورت، لباس و مدل مو دارند که آن‌ها را از دیگر شخصیت‌ها متمایز می‌کند. در مقابل، توکن‌های قابل تعویض مانند بیت کوین قابل تقسیم و معاوضه هستند و می‌توان آن‌ها را با یکدیگر تعویض کرد.

ویژگی‌های NFT:
NFT‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را از ارزهای دیجیتال معمولی متمایز می‌کند:
قابل انتقال: همانند ارزهای دیجیتال، NFT‌ها به راحتی قابل انتقال هستند و می‌توان آن‌ها را در کیف پول‌های دیجیتال ذخیره کرد.
دارای اصالت: با استفاده از بلاک چین، می‌توان اصالت و بی‌همتایی NFT را تایید کرد.
غیرقابل تقسیم: بیشتر NFT‌ها قابل تقسیم به واحدهای کوچکتر نیستند، هرچند که این ویژگی ممکن است در آینده تغییر کند.
کمیاب بودن: عرضه محدود NFT‌ها باعث افزایش ارزش آن‌ها می‌شود، زیرا کمیابی نقش مهمی در قیمت‌گذاری دارد.
برنامه‌پذیری: NFT‌ها می‌توانند قراردادهای هوشمند داشته باشند که امکان تعیین قوانین خاص مانند دریافت درصدی از هر فروش مجدد را فراهم می‌کند.
شفافیت: تمام تراکنش‌ها و تاریخچه مالکیت در بلاک چین ثبت می‌شود که به خریداران امکان بررسی اصالت و قیمت‌گذاری را می‌دهد.

نحوه کارکرد NFT:
وقتی توکنی به‌عنوان NFT تولید می‌شود، فرآیندی به نام "مینتینگ" یا ضرب کردن آغاز می‌شود. در این فرآیند:
اطلاعات دارایی (مانند یک اثر هنری دیجیتال) رمزگذاری شده و در بلاک چین ثبت می‌شود.
یک شناسه منحصر به‌فرد به هر NFT اختصاص داده می‌شود.
مالکیت NFT به آدرس خاصی در بلاک چین پیوند می‌یابد.
قراردادهای هوشمند برای تعیین شرایط انتقال و مالکیت استفاده می‌شود.
NFT‌ها می‌توانند در قالب‌های مختلفی مانند GIF، آثار هنری، کلکسیون‌ها، فیلم‌ها، موسیقی و آیتم‌های مهم ورزشی ضرب شوند.
در نهایت، ارزش NFT‌ها بستگی به بازار و تقاضای هر توکن دارد و می‌تواند به‌شدت نوسان کند. علاوه بر این، برخی NFT‌ها ویژگی‌هایی دارند که به سازندگان آن‌ها اجازه می‌دهند درصدی از فروش‌های آینده اثر را دریافت کنند.

با این حال، در حالی که بلاک چین امنیت و اصالت NFT‌ها را تضمین می‌کند، این به معنای عدم وجود ریسک نیست. خریداران باید مراقب کلاهبرداری‌ها و NFT‌های جعلی باشند. به‌طور کلی، این فناوری همچنان در حال رشد است و کاربردهای جدیدی از آن در حوزه‌های مختلف از جمله هنر، سرگرمی، بازی‌های ویدیویی و مدیریت هویت دیجیتال در حال ظهور است.
 

آموزش ساخت، خرید و فروش NFT

ساخت، خرید و فروش NFT یک فرآیند پیچیده است. با این‌که شما می‌توانید تقریباً هر چیزی را به یک توکن غیرمثلی تبدیل کنید، اما ایجاد تقاضا برای آن کار ساده‌ای نیست و به تلاش و بازاریابی زیادی نیاز دارد. همچنین، نوسانات شدید قیمت در بازار NFT، این فرآیند را به یک کار پرریسک تبدیل می‌کند.

برای مثال، جاستین بیبر، خواننده مشهور کانادایی، در ابتدای سال ۲۰۲۲ یکی از NFT‌های مجموعه‌ی BAYC (بورد اِیپ یات کلاب) را به مبلغ ۱.۳ میلیون دلار خرید. اما تنها یک سال بعد، ارزش آن به ۶۰ هزار دلار رسید! این مثال نشان‌دهنده‌ی ریسک بالا در خرید و فروش NFT است.

از آن‌جایی که فرآیند مینتینگ (ساخت) NFT بدون هزینه نیست، کارمزد این فرآیند با شلوغ شدن شبکه بیشتر می‌شود. ولی خبر خوب این‌جاست که با تلاش برخی از توسعه‌دهندگان، روش‌هایی برای ساخت NFT بدون هزینه هم وجود دارد! اخیراً پلتفرم‌های مختلفی راه‌اندازی شده‌اند که به شما اجازه می‌دهند در مدت زمان کوتاهی NFT بسازید و به فروش برسانید. این پلتفرم‌ها حتی با تغییراتی در ساختار هزینه‌های خود، تلاش کرده‌اند تا ورود افراد بیشتری به بازار را تسهیل کنند. از جمله معروف‌ترین این پلتفرم‌ها می‌توان به اوپن سی (OpenSea)، رَریبل (Rarible) و مینتِیبل (Mintable) اشاره کرد. باید بدانید که این پلتفرم‌ها صرافی‌های ارز دیجیتال نیستند، بلکه بازارهایی برای خرید و فروش NFT به شمار می‌روند.

در صورتی که علاقه‌مند به ساخت NFT هستید، باید ابتدا ابزارهای مورد نیاز را آماده کنید. در اینجا به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:
کیف پول دیجیتال که به بلاک‌چین متصل باشد. به عنوان مثال، کیف پول متامسک (Metamask) که به شبکه اتریوم متصل می‌شود.

پلتفرم فروش NFT که به شما این امکان را می‌دهد تا توکن‌هایتان را بارگذاری و به فروش برسانید. مثلا اوپن سی یک بازار بزرگ برای فروش NFT است، گرچه در حال حاضر کاربران ایرانی از آن تحریم شده‌اند.
فایل دیجیتال با قالب مناسب برای تبدیل به NFT، مثلاً عکس، ویدئو، فایل صوتی یا GIF.
مقداری ارز دیجیتال برای پرداخت هزینه‌های عملیات بلاک‌چین. به عنوان مثال، اگر شبکه اتریوم را انتخاب کنید، به مقداری ETH در کیف پول خود نیاز دارید.

برای خرید و فروش NFT، می‌توانید از پلتفرم اوپن سی استفاده کنید. فرآیند کار در این پلتفرم به صورت زیر است:
ثبت‌نام در بازار NFT: به سایت اوپن سی بروید و با استفاده از دکمه Connect Wallet در بالای صفحه، کیف پول خود را به سایت متصل کنید. حتما از VPN معتبر برای حفظ امنیت استفاده کنید.
ثبت NFT: در بخش Create بالای صفحه، با کلیک روی Create New Item، فایل خود را آپلود کنید و سپس جزئیات مربوط به NFT خود شامل نام، توضیحات، ویژگی‌ها و سطح آن را وارد کنید. در نهایت با کلیک روی Create، NFT خود را ایجاد کنید.

فروش NFT: در قسمت My Profile، توکن غیرقابل تعویض خود را انتخاب کرده و با کلیک روی Sell، قیمت و شرایط فروش (مثل قیمت ثابت، پیشنهادی یا حراجی) را تعیین کنید. سپس با کلیک روی Post Your Listing، آن را برای فروش آماده کنید.

خرید NFT: به بخش Explore بروید و توکن مورد نظر خود را جستجو کنید. سپس با کلیک روی Buy Now یا Make Offer، پیشنهاد خرید خود را ارسال کنید. پس از تایید فروشنده، مبلغ از کیف پول شما کسر شده و NFT به شما منتقل می‌شود.
 

چرا NFT‌ها خریدار دارند؟

حالا که می‌دانیم NFT چیست، شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا این توکن‌های غیرمثلی خریدار دارند. باید بگوییم که انواع مختلف NFT می‌توانند دلایل متفاوتی برای خرید داشته باشند. این دلایل می‌تواند شامل سرمایه‌گذاری مالی، خرید احساسی، یا به عنوان کالای کلکسیونی باشد. بسیاری از افراد خرید NFT را مشابه جمع‌آوری تمبر، سکه‌های قدیمی یا کلکسیون پروانه‌ها می‌دانند. در بعضی مواقع نیز، انگیزه احساسی برای خرید NFT با اهداف تجاری ترکیب می‌شود.

برای مثال، طرفداران برند نایکی ممکن است برای حمایت از این برند و جلوگیری از افت سهام آن، یکی از جفت‌های محدود کفش مدل Jordan را به قیمت بالا خریداری کنند. اگر نایکی تصمیم بگیرد ۲۵ عدد NFT از یک GIF swoosh نایکی بسازد، طرفداران سرسخت آن برند ممکن است حتی در صورت بالابودن قیمت، یکی از آن‌ها را خریداری کنند.

به گفته کریس آلیک، مدیر فناوری و خلاقیت در Deutsch LA، مردم تمایل دارند در دنیای مجازی هم مجموعه‌هایی داشته باشند تا بتوانند پرستیژ و برند خود را در فضای دیجیتال به نمایش بگذارند، مشابه این که در دنیای واقعی لباس خاصی بپوشند. همچنین، بسیاری از افراد به طور ذاتی علاقه‌مند به داشتن اشیاء کمیاب هستند.

همچنین، برخی هنرمندان که آثار خود را به NFT تبدیل کرده‌اند، امکان دسترسی انحصاری به کانال‌های خصوصی برای گفتگو با خریداران را فراهم می‌کنند و با این کار، باشگاه طرفداری انحصاری می‌سازند.

آیا NFT‌ها دارایی قانونی هستند؟

کد NFT به عنوان یک امضای دیجیتال از سوی سازنده آن عمل می‌کند که هویت توکن را به‌صورت غیرمتمرکز در شبکه بلاک‌چین تایید می‌کند. بنابراین، هیچ سازمان مرکزی برای تایید آن‌چه در دنیای فیزیکی نیاز به تایید از طریق پلتفرم‌های فروش بلیت یا مجوزهای قانونی دارد، وجود ندارد. برای مثال، اگر NFT مربوط به یک بلیت کنسرت باشد، بدون نیاز به تایید از پلتفرم‌های فروش بلیت، به‌راحتی می‌توان آن را در بلاک‌چین تایید کرد.
 

گران‌ترین NFT‌های دنیا

در دنیای کریپتوکارنسی، هر روز تعداد زیادی NFT با قیمت‌های مختلف خرید و فروش می‌شود. برخی از این توکن‌ها به قیمت‌های نجومی فروخته می‌شوند. در ادامه برخی از معروف‌ترین و گران‌ترین NFT‌ها آمده است.
 

نظر هنرمندان درباره NFT

NFT‌ها به عنوان یک پدیده جدید و جذاب، واکنش‌های متفاوتی از هنرمندان برانگیخته‌اند. برخی هنرمندان این فناوری را فرصتی جدید برای کسب درآمد و شناخته‌شدن می‌دانند، در حالی که برخی دیگر آن را تهدیدی برای محیط زیست یا وسیله‌ای برای کلاهبرداری می‌بینند.

به عنوان مثال، مارک دنیس، هنرمند آمریکایی، NFT‌ها را یک چالش جذاب و جالب می‌داند و می‌گوید که این فناوری باعث شده او به شکل جدیدی به آثار خود نگاه کند. از سوی دیگر، جولین سپیر، نقاش آلمانی، معتقد است که NFT یک حباب است که به زودی ترکیده و تهدیدی برای محیط زیست به شمار می‌آید.

کلام آخر

آینده‌ی NFT‌ها هنوز مبهم است. ممکن است این فناوری روزی نقش پررنگی در دنیای واقعی ایفا کند، اما برخی از کاربران حوزه کریپتو هنوز با آن مخالف هستند و برخی دیگر به‌طور جدی به آن نگاه می‌کنند. اگرچه هنوز در ابتدای راه هستیم، به‌طور قطع این فناوری می‌تواند تحولات بزرگی را در زندگی ما ایجاد کند.
 

سوالات متداول

NFT چیست؟

NFT یا توکن غیرقابل تعویض به توکن‌هایی گفته می‌شود که مالکیت دیجیتالی یک دارایی منحصر به فرد را نشان می‌دهند.
 

چرا NFT‌ها ارزشمند هستند؟

ارزش NFT‌ها به خاطر کمیاب بودن و محدودیت تعداد آن‌ها است.
 

آیا NFT‌ها امن هستند؟

از امنیت بلاک‌چین بهره می‌برند، اما باید از منابع معتبر خرید کنید تا از کلاهبرداری جلوگیری شود.
 

تفاوت بین NFT و ارزهای دیجیتال چیست؟

ارزهای دیجیتال قابل تعویض هستند، اما NFT‌ها منحصر به فرد و غیرقابل تعویض‌اند.
 

آیا می‌توانم NFT خودم را ایجاد کنم؟

بله، شما می‌توانید با استفاده از پلتفرم‌های مخصوص، محتوای دیجیتال خود را به NFT تبدیل کنید.