معرفی شرکت سافتبانک؛ رهبر سرمایهگذاری جسورانه در استارتاپها


مقدمه
در دنیای امروز که سرعت رشد تکنولوژی و استارتاپها سرسامآور است، نامهای بزرگی در حوزه سرمایهگذاری خطرپذیر (Venture Capital) به چشم میخورند. اما در میان تمامی این نامها، یک شرکت با رویکردی جسورانه و سرمایهگذاریهای عظیم و گاهی بحثبرانگیز، خود را از بقیه متمایز کرده است: SOFTBANK GROUP CORP. سافتبانک، نه تنها یک شرکت سرمایهگذاری نیست، بلکه یک هلدینگ بزرگ با مجموعهای متنوع از شرکتها در حوزههای مختلف فناوری، مخابرات، و انرژی است. این شرکت ژاپنی، با هدایت مدیرعامل کاریزماتیک خود، ماسایوشی سان، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین بازیگران در اکوسیستم فناوری جهانی شناخته میشود.
سافتبانک با سرمایهگذاریهای میلیاردی در استارتاپهای نوپا و شرکتهای بزرگ فناوری، نقشی کلیدی در شکلدهی به آینده دیجیتال ایفا کرده است. از اپلیکیشنهای محبوب تاکسی آنلاین مانند Uber گرفته تا بزرگ ترین شرکت های تجارت الکترونیک و سرویسهای فضایی، ردپای سافتبانک در بسیاری از صنایع پیشرو قابل مشاهده است. اما این شرکت تنها به سرمایهگذاریهای موفق شهرت ندارد؛ بلکه استراتژیهای پرخطر، سرمایهگذاریهای شکستخورده و حواشی مختلف نیز بخش جداییناپذیری از داستان آن هستند. در این مقاله جامع، قصد داریم تا به طور کامل و از صفر تا صد، به معرفی شرکت SOFTBANK GROUP CORP بپردازیم. از تاریخچه و بنیانگذاران گرفته تا پروژهها، سرمایهگذاریها و چالشهای پیشرو، هدف ما ارائه یک تحلیل عمیق و دقیق از این شرکت بی بدیل فناوری ژاپنی است.
آشنایی با شرکت سافتبانک

SOFTBANK GROUP CORP یک هلدینگ ژاپنی چندملیتی است که در توکیو مستقر بوده و تمرکز اصلی آن بر سرمایهگذاری در شرکتهای فناوری و اینترنت است. این شرکت در سال ۱۹۸۱ توسط ماسایوشی سان تأسیس شد و در ابتدا به عنوان یک شرکت توزیعکننده نرمافزار کامپیوتری فعالیت میکرد. اما در طول دههها، سافتبانک با یک تغییر استراتژیک، خود را به یک شرکت سرمایهگذاری خطرپذیر بزرگ تبدیل کرد و با تأسیس صندوقهای سرمایهگذاری عظیم، به یکی از مهمترین بازیگران در بازار سرمایه جهانی تبدیل شد.
ساختار کسبوکار سافتبانک به چند بخش اصلی تقسیم میشود که هر کدام نقش مهمی در استراتژی کلی شرکت ایفا میکنند:
بخش سرمایهگذاری (Investment)
این بخش اصلیترین فعالیت سافتبانک را شامل میشود و از طریق صندوقهای سرمایهگذاری مانند Vision Fund، در استارتاپها و شرکتهای فناوری در مراحل مختلف رشد سرمایهگذاری میکند. تمرکز این بخش بر روی شرکتهایی با پتانسیل رشد بالا و فناوریهای نوآورانه در حوزههایی مانند هوش مصنوعی، رباتیک، فینتک و خدمات ابری است.
بخش عملیاتی (Operations)
این بخش شامل شرکتهایی است که سافتبانک مالکیت یا سهم قابل توجهی از آنها را در اختیار دارد و به صورت مستقیم فعالیتهای آنها را مدیریت میکند. از جمله مهمترین این شرکتها میتوان به SoftBank Corp (یکی از بزرگترین اپراتورهای مخابراتی در ژاپن) و Arm Holdings (یک شرکت طراحی ریزپردازنده بریتانیایی) اشاره کرد.
بخش استراتژیک (Strategic Holdings)
این بخش شامل سرمایهگذاریهای بزرگ و بلندمدت در شرکتهای معتبر جهانی مانند Alibaba Group است. این سرمایهگذاریها نه تنها به عنوان یک منبع درآمد پایدار برای سافتبانک عمل میکنند، بلکه به شرکت امکان میدهند تا از رشد این مجموعه های بزرگ فناوری بهرهمند شود.
مدل کسبوکار سافتبانک
مدل کسبوکار سافتبانک بر پایه یک استراتژی منحصر به فرد به نام "سرمایهگذاریهای بزرگ و بلندمدت" است. برخلاف بسیاری از شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر که در مراحل اولیه استارتاپها سرمایهگذاری میکنند، سافتبانک اغلب به دنبال سرمایهگذاریهای بزرگ و تأثیرگذار در شرکتهایی است که در مراحل رشد قرار دارند یا حتی به بلوغ رسیدهاند. این استراتژی، ریسک کمتری نسبت به سرمایهگذاری در مراحل اولیه دارد، اما در عین حال نیاز به سرمایههای بسیار عظیمی دارد که سافتبانک از طریق صندوقهای سرمایهگذاری خود تأمین میکند.
یکی دیگر از ویژگیهای کلیدی سافتبانک، تمرکز بر روی هوش مصنوعی است. ماسایوشی سان معتقد است که هوش مصنوعی در آینده نزدیک به نیروی محرکه اصلی در تمام صنایع تبدیل خواهد شد و سرمایهگذاریهای سافتبانک در شرکتهایی مانند NVIDIA، Uber و Didi Chuxing، نشاندهنده این دیدگاه بلندمدت هستند. سافتبانک همچنین تلاش میکند تا با ایجاد یک شبکه جهانی از شرکتهای تحت مدیریت خود، همکاری و همافزایی میان آنها را تقویت کند و به رشد سریعتر آنها کمک کند. این رویکرد، سافتبانک را از یک سرمایهگذار سنتی به یک اکوسیستم جهانی تبدیل کرده است که برای شرکتهای تحت پوشش خود، علاوه بر سرمایه، دسترسی به منابع، فناوری و بازار را نیز فراهم میکند.
جایگاه سافتبانک در بازار جهانی
سافتبانک به دلیل سرمایهگذاریهای کلان و پرریسک، همواره در مرکز توجه رسانهها و تحلیلگران مالی قرار داشته است. موفقیتهای بزرگ آن مانند سرمایهگذاری اولیه در Alibaba و Yahoo! Japan، شهرت و اعتبار زیادی برای این شرکت به همراه داشته است. اما در مقابل، سرمایهگذاریهای ناموفق و زیانده مانند شرکت WeWork نیز انتقادات زیادی را متوجه سافتبانک کرده است. با این حال، سافتبانک همچنان یکی از تأثیرگذارترین بازیگران در بازار سرمایه جهانی باقی مانده است. این شرکت با دارا بودن یکی از بزرگترین صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر در جهان، توانایی شکلدهی به روندهای آتی در دنیای فناوری را دارد.
تحلیلگران مالی به دقت استراتژیها و سرمایهگذاریهای سافتبانک را زیر نظر دارند تا از روندهای جدید در بازار فناوری مطلع شوند. عملکرد مالی سافتبانک، به شدت تحت تأثیر عملکرد شرکتهای زیرمجموعه آن است و به همین دلیل، نوسانات زیادی را تجربه میکند. اما با وجود این نوسانات، سافتبانک همچنان به سرمایهگذاری در فناوریهای نوظهور ادامه میدهد و به دنبال فرصتهای جدید برای رشد است.
تاریخچه شرکت سافتبانک
تاریخچه SOFTBANK GROUP CORP، داستانی الهامبخش از بلندپروازی، ریسکپذیری و تحول است. این شرکت در سپتامبر ۱۹۸۱ توسط ماسایوشی سان، یک کارآفرین ژاپنی جوان و بااستعداد، در توکیو تأسیس شد. ایده اولیه سان، تأسیس یک شرکت توزیعکننده نرمافزارهای کامپیوتری بود، چرا که در آن زمان، کامپیوترهای شخصی در ژاپن به سرعت در حال محبوبیت بودند اما بازار نرمافزار هنوز به بلوغ نرسیده بود. سان با سرمایهگذاریهای اولیه و یک دیدگاه آیندهنگر، توانست سافتبانک را به سرعت به یکی از بزرگترین توزیعکنندگان نرمافزار در ژاپن تبدیل کند.
در سالهای اولیه، سافتبانک با تمرکز بر روی بازار ژاپن، با شرکتهای بزرگی مانند Microsoft و Adobe قراردادهای توزیع امضا کرد و توانست سهم قابل توجهی از بازار را به دست آورد. اما ماسایوشی سان دیدگاه بلندمدتتری داشت. او به پتانسیل اینترنت اعتقاد داشت و در دهه ۱۹۹۰، شرکت را به سمت سرمایهگذاری در این حوزه سوق داد. این تصمیم، نقطه عطف اصلی در تاریخ سافتبانک بود. اولین سرمایهگذاریهای مهم این شرکت در حوزه اینترنت، شامل خرید سهام در شرکتهایی مانند Yahoo! و E*TRADE بود که در آن زمان در مراحل رشد قرار داشتند.
نقطه عطف، سرمایه گذاری در Alibaba
بدون شک، مهمترین و موفقترین سرمایهگذاری سافتبانک در طول تاریخ، سرمایهگذاری در شرکت Alibaba است. در سال ۲۰۰۰، زمانی که علیبابا تنها یک استارتاپ کوچک در چین بود و هنوز به شهرت امروزی خود نرسیده بود، ماسایوشی سان با دوراندیشی خود، یک سرمایهگذاری ۲۰ میلیون دلاری در این شرکت انجام داد. این سرمایهگذاری در آن زمان ریسک بالایی محسوب میشد، اما با رشد خیرهکننده علیبابا، ارزش سهام سافتبانک در این شرکت به دهها میلیارد دلار رسید و این سرمایهگذاری به عنوان یکی از موفقترین سرمایهگذاریهای تاریخ شناخته میشود. این موفقیت، به سافتبانک اعتبار و سرمایه لازم برای انجام سرمایهگذاریهای بزرگتر را داد و زمینه را برای تأسیس صندوقهای سرمایهگذاری جدید فراهم کرد.
در دهه ۲۰۱۰، سافتبانک با خرید سهام در شرکتهای مخابراتی مانند Sprint در آمریکا و همچنین خرید کامل شرکت طراحی ریزپردازنده Arm Holdings در بریتانیا، استراتژی خود را به سمت خرید شرکتهای بزرگ و تأثیرگذار در صنایع مختلف گسترش داد. این خریدها نشاندهنده دیدگاه ماسایوشی سان برای ایجاد یک اکوسیستم جهانی از شرکتهای فناوری بود که بتوانند از همکاری با یکدیگر بهرهمند شوند.
تولد صندوق سرمایهگذاری Vision Fund
در سال ۲۰۱۷، ماسایوشی سان یک گام بزرگتر برداشت و صندوق سرمایهگذاری Vision Fund را با سرمایه اولیه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تأسیس کرد. این صندوق که با همکاری سرمایهگذاران بزرگی مانند صندوق ثروت ملی عربستان سعودی و اپل شکل گرفت، بزرگترین صندوق سرمایهگذاری فناوری در جهان محسوب میشود. هدف Vision Fund، سرمایهگذاریهای بزرگ و تأثیرگذار در شرکتهای نوآورانه در حوزههایی مانند هوش مصنوعی، رباتیک، فینتک، حملونقل و تجارت الکترونیک بود.
Vision Fund با سرمایهگذاریهای عظیم در شرکتهایی مانند Uber، Didi Chuxing و WeWork به سرعت به شهرت رسید. اگرچه برخی از این سرمایهگذاریها با موفقیت همراه بودند، اما برخی دیگر مانند WeWork با شکستهای بزرگ و زیانهای مالی سنگین روبرو شدند که به اعتبار سافتبانک لطمه زد. با این حال، سافتبانک به استراتژی خود در زمینه سرمایهگذاری در فناوریهای آینده ادامه میدهد و با تأسیس Vision Fund 2، به دنبال کشف و حمایت از استارتاپهای جدید در سراسر جهان است.
بنیانگذاران شرکت سافتبانک
هنگامی که از شرکت SOFTBANK GROUP CORP صحبت میکنیم، نمیتوانیم نام ماسایوشی سان (Masayoshi Son) را نادیده بگیریم. او نه تنها بنیانگذار این شرکت است، بلکه به عنوان مدیرعامل و چهره اصلی آن، تمامی استراتژیها و تصمیمات بزرگ سافتبانک را هدایت میکند. ماسایوشی سان یک کارآفرین ژاپنی-کرهای است که با دیدگاههای بلندپروازانه و ریسکپذیری بیحد و حصر خود، یک امپراتوری فناوری جهانی را بنا نهاده است.
سان در سال ۱۹۵۷ در شهر سومیاما، ژاپن، متولد شد. او از همان دوران کودکی، شور و اشتیاق زیادی به کسبوکار و فناوری داشت. در نوجوانی، به آمریکا سفر کرد و در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، در رشته علوم کامپیوتر و اقتصاد به تحصیل پرداخت. در دوران دانشجویی، او اولین کسبوکار خود را راهاندازی کرد: واردات بازیهای ویدیویی از ژاپن و فروش آنها در آمریکا. او همچنین یک ایده برای یک مترجم الکترونیکی داشت که آن را به شرکت Sharp فروخت و از این طریق، اولین سرمایه خود را به دست آورد. این تجربیات، به او درک عمیقی از دنیای فناوری و کسبوکار داد و او را برای راهاندازی سافتبانک آماده کرد.
فلسفه ماسایوشی سان
فلسفه کاری ماسایوشی سان بر پایه یک دیدگاه بلندمدت و جسورانه به نام "انقلاب اطلاعاتی" استوار است. او معتقد است که بشریت در حال ورود به یک عصر جدید است که در آن، هوش مصنوعی و فناوریهای مرتبط، تمامی جنبههای زندگی انسان را متحول خواهند کرد. سان معتقد است که سافتبانک باید در خط مقدم این انقلاب باشد و با سرمایهگذاری در شرکتهایی که از این فناوریها استفاده میکنند، به شکلدهی به آینده کمک کند.
ماسایوشی سان با رویکرد "یک گله پرنده که با هم پرواز میکنند"، به دنبال ایجاد یک شبکه از شرکتهای تحت مدیریت سافتبانک است. او معتقد است که با همکاری و همافزایی میان این شرکتها، میتوان به رشد سریعتر و پایدارتر دست یافت. سان برای سرمایهگذاریهای خود، به جای تمرکز بر روی سود کوتاهمدت، به دنبال پتانسیل رشد بلندمدت شرکتها است. این فلسفه، سافتبانک را به یک سرمایهگذار منحصربهفرد تبدیل کرده است که حاضر به انجام سرمایهگذاریهای بزرگ و پرریسک در حوزههای نوآورانه است.
پروژهها و محصولات شرکت سافتبانک

شرکت SOFTBANK GROUP CORP از طریق هلدینگ و صندوقهای سرمایهگذاری خود، در طیف وسیعی از شرکتها و پروژهها در سراسر جهان سرمایهگذاری کرده است. این سرمایهگذاریها، نه تنها نمایانگر دیدگاه بلندمدت سافتبانک هستند، بلکه به این شرکت امکان میدهند تا از رشد صنایع نوظهور بهرهمند شود. در این بخش، به برخی از مهمترین پروژهها و زیرمجموعههای سافتبانک میپردازیم.
صندوقهای سرمایهگذاری و پلتفرمهای تکنولوژی
Vision Fund: همانطور که پیشتر اشاره شد، Vision Fund با سرمایه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار، بزرگترین صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر در جهان است. این صندوق در شرکتهای بزرگ فناوری در مراحل رشد سرمایهگذاری میکند. از جمله مهمترین سرمایهگذاریهای آن میتوان به شرکت Uber (سرویس تاکسی آنلاین)، Didi Chuxing (شرکت حملونقل آنلاین در چین)، WeWork (شرکت ارائهدهنده فضاهای کار اشتراکی)، Slack (پلتفرم همکاری تیمی) و NVIDIA (تولیدکننده پردازندههای گرافیکی) اشاره کرد. اگرچه برخی از این سرمایهگذاریها با موفقیت همراه بودند، اما برخی دیگر مانند WeWork و Oyo با مشکلات جدی و زیانهای مالی سنگین روبرو شدند که به اعتبار Vision Fund لطمه زد. با این حال، Vision Fund همچنان به عنوان یک نیروی محرکه اصلی در بازار فناوری باقی مانده است.
Arm Holdings: آرم هولدینگز یک شرکت طراحی ریزپردازنده بریتانیایی است که سافتبانک آن را در سال ۲۰۱۶ به مبلغ ۳۲ میلیارد دلار خریداری کرد. فناوری آرم در بیش از ۹۵ درصد از گوشیهای هوشمند جهان استفاده میشود و این شرکت، یکی از مهمترین بازیگران در صنعت نیمههادیها است. خرید آرم، نشاندهنده دیدگاه ماسایوشی سان برای سرمایهگذاری در فناوریهای زیرساختی است که برای آینده هوش مصنوعی و اینترنت اشیا حیاتی هستند.
شرکتهای مخابراتی و تجارت الکترونیک
SoftBank Corp: این شرکت که زیرمجموعه اصلی سافتبانک محسوب میشود، یکی از بزرگترین اپراتورهای مخابراتی در ژاپن است. سافتبانک با ارائه خدمات اینترنت، تلفن همراه و سایر خدمات ارتباطی، یک منبع درآمد پایدار برای هلدینگ سافتبانک فراهم میکند. این شرکت همچنین در توسعه فناوریهای نسل پنجم (5G) و هوش مصنوعی در ژاپن نقشی کلیدی دارد.
Alibaba Group: سافتبانک سرمایهگذار اولیه و اصلی در شرکت علیبابا بود. سرمایهگذاری اولیه ۲۰ میلیون دلاری سافتبانک در سال ۲۰۰۰، در حال حاضر دهها میلیارد دلار ارزش دارد و به عنوان یکی از موفقترین سرمایهگذاریهای تاریخ شناخته میشود. اگرچه سافتبانک در سالهای اخیر بخشی از سهام خود در علیبابا را فروخته است، اما همچنان یکی از بزرگترین سهامداران این شرکت باقی مانده است.
T-Mobile: سافتبانک زمانی مالک بخش قابل توجهی از سهام شرکت مخابراتی اسپرینت (Sprint) بود. پس از ادغام اسپرینت با T-Mobile، سافتبانک سهم قابل توجهی از سهام شرکت جدید را به دست آورد. این معامله، نشاندهنده استراتژی سافتبانک برای سرمایهگذاری در بازار مخابرات آمریکا بود.
چالشها و حواشی شرکت سافتبانک

شرکت SOFTBANK GROUP CORP به همان اندازه که به خاطر موفقیتهای بزرگش شهرت دارد، به دلیل سرمایهگذاریهای پرریسک و شکستهای مالی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است. این حواشی، بخشی جداییناپذیر از داستان سافتبانک هستند و رویکرد جسورانه آن را به وضوح نشان میدهند.
شکست WeWork
یکی از بزرگترین چالشها و حواشی مربوط به سافتبانک، سرمایهگذاری در شرکت WeWork بود. WeWork که یک شرکت ارائهدهنده فضاهای کار اشتراکی بود، در اوج خود ارزشی بالغ بر ۴۷ میلیارد دلار داشت. سافتبانک میلیاردها دلار در این شرکت سرمایهگذاری کرد، اما در نهایت WeWork با مشکلات جدی در مدل کسبوکار، مدیریت نامناسب و حواشی مالی روبرو شد و در سال ۲۰۱۹، تلاش آن برای عرضه عمومی (IPO) با شکست مواجه شد. این شکست، زیانهای مالی سنگینی را برای سافتبانک به همراه داشت و انتقادات زیادی را متوجه ماسایوشی سان و استراتژی پرریسک او کرد. تحلیلگران این سرمایهگذاری را به عنوان یک نمونه بارز از "سرمایهگذاری با پول زیادی در شرکتی با مدل کسبوکار ضعیف" توصیف کردند.
چالشهای مالی و نوسانات عملکرد
عملکرد مالی سافتبانک به شدت تحت تأثیر عملکرد شرکتهای زیرمجموعه آن است و به همین دلیل، نوسانات زیادی را تجربه میکند. در سالهای اخیر، به دلیل کاهش ارزش سهام برخی از شرکتهای تحت مدیریت Vision Fund، سافتبانک با زیانهای مالی سنگینی روبرو شده است. این زیانها، اعتبار و اعتماد سرمایهگذاران را به چالش کشیده و باعث کاهش ارزش سهام سافتبانک شده است. ماسایوشی سان در پاسخ به این انتقادات، اعلام کرده است که این زیانها بخشی از استراتژی بلندمدت و پرخطر شرکت هستند و موفقیتهای آینده، این زیانها را جبران خواهد کرد.
انتقادات از مدیریت و ساختار شرکت
سافتبانک همچنین به دلیل ساختار مدیریتی خود و نقش محوری ماسایوشی سان مورد انتقاد قرار گرفته است. منتقدان معتقدند که تصمیمات کلان شرکت بیش از حد به دیدگاههای یک فرد وابسته است و این امر میتواند ریسکهای غیرضروری را به شرکت تحمیل کند. علاوه بر این، برخی از سرمایهگذاریهای سافتبانک به دلیل فقدان نظارت کافی و حواشی مربوط به مدیریت شرکتهای زیرمجموعه، با شکست مواجه شدند.
با وجود این چالشها و حواشی، سافتبانک همچنان به سرمایهگذاری در فناوریهای نوظهور ادامه میدهد و با تأسیس صندوقهای جدید و اتخاذ استراتژیهای جدید، به دنبال بازگشت به مسیر رشد است. این شرکت، به عنوان یک نمونه بارز از یک سازمان ریسکپذیر و بلندپرواز، همواره در کانون توجهات باقی خواهد ماند.
نتیجهگیری
شرکت SOFTBANK GROUP CORP، با هدایت ماسایوشی سان، یک داستان منحصربهفرد از رشد، نوآوری و ریسکپذیری در دنیای فناوری است. این شرکت، با تبدیل شدن از یک توزیعکننده نرمافزار به یک امپراتوری سرمایهگذاری جهانی، نقشی کلیدی در شکلدهی به اکوسیستم استارتاپها و فناوریهای نوظهور ایفا کرده است. از سرمایهگذاریهای طلایی در شرکتهایی مانند علیبابا تا شکستهای بزرگ در پروژههایی مانند WeWork، تاریخ سافتبانک پر از فراز و نشیبهای فراوان است.
سافتبانک با اتخاذ استراتژیهای جسورانه و تمرکز بر روی آینده هوش مصنوعی، به دنبال کشف و حمایت از شرکتهایی است که پتانسیل ایجاد تغییرات بزرگ در جهان را دارند. اگرچه این رویکرد با ریسکهای مالی زیادی همراه است و این شرکت را در معرض انتقادات قرار داده، اما همین جسارت است که سافتبانک را به یکی از تأثیرگذارترین بازیگران در بازار سرمایه جهانی تبدیل کرده است. در نهایت، سافتبانک نه تنها یک شرکت است، بلکه یک نماد از رویکردی متفاوت به سرمایهگذاری در دنیای فناوری است؛ رویکردی که در آن، ریسکهای بزرگ برای رسیدن به پاداشهای بزرگ پذیرفته میشوند.