توکن‌های غیرمثلی یا NFTها، به عنوان پدیده‌ای نوظهور در عرصه دیجیتال و بازار رو به رشد کریپتو، توجهات بسیاری را به خود جلب کرده‌اند و در حال دگرگون ساختن تصور و تعامل ما با دارایی‌های دیجیتال و فیزیکی هستند. امکان ساخت NFT، دریچه‌ای از فرصت‌های جدید را برای هنرمندان، فعالان حوزه بازی، کلکسیونرها و سایر علاقه‌مندان گشوده است. در این نوشتار، سیر پیدایش و تحول NFTها را در گذر زمان مورد بررسی قرار خواهیم داد.
 

مفهوم NFT

NFTها، که مخفف عبارت Non-Fungible Tokens هستند، دسته‌ای منحصربه‌فرد از دارایی‌های دیجیتال را تشکیل می‌دهند. برخلاف رمزارزهایی مانند بیت‌کوین یا اتریوم که قابل تعویض و هم‌ارزش هستند، هر NFT دارای هویت و ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که امکان جایگزینی یا معامله آن با NFT دیگر را سلب می‌کند. همین ویژگی متمایزکننده، کاربردهای متنوعی را برای NFTها ایجاد کرده است، به‌ویژه در زمینه‌های هنر دیجیتال، بازی‌های رایانه‌ای و جمع‌آوری آثار کلکسیونی.
 

سرآغاز بلاک چین

برای درک عمیق‌تر چگونگی شکل‌گیری NFTها، لازم است تا به نقطه پیدایش فناوری بلاک چین بازگردیم. در سال 2008، شخص یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، بیت‌کوین را به عنوان نخستین ارز دیجیتال غیرمتمرکز در جهان معرفی کرد. بیت‌کوین بر پایه فناوری بلاک چین بنا نهاده شده است؛ یک دفتر کل توزیع‌شده که شفافیت، امنیت و تغییرناپذیری اطلاعات را تضمین می‌کند.
 

چه کسی NFTها را خلق کرد؟

نخستین NFT شناخته‌شده، که با نام Quantum شناخته می‌شود، در سال 2014 توسط کوین مک‌کوی ایجاد شد. این NFT، یک اثر هنری دیجیتال یکتا بود که بر روی بلاک چین Namecoin به ثبت رسید و بدین ترتیب، پیشگام مفهوم توکنیزه‌سازی هنر دیجیتال شد. با این حال، شناسایی و پذیرش جهانی NFTها تا سال 2017 به وقوع نپیوست که دلیل اصلی آن، ظهور اتریوم بود؛ بلاک چینی که بسیاری از موانع موجود بر سر راه ایجاد و معامله NFTها را از میان برداشت. قراردادهای هوشمند اتریوم، بستری قدرتمند برای ایجاد، کدگذاری و انجام معاملات دارایی‌ها فراهم آورد و در نتیجه، محدودیت‌های استفاده از پروژه‌های NFT را به طور چشمگیری کاهش داد.
 

شکل‌گیری مجموعه‌های NFT

در سال 2017، مجموعه‌های متنوعی از NFTها بر بستر بلاک چین اتریوم پا به عرصه وجود گذاشتند. یکی از نمونه‌های برجسته در این میان، CryptoKitties بود؛ یک بازی مجازی مبتنی بر بلاک چین که به بازیکنان امکان خرید، جمع‌آوری، پرورش و فروش گربه‌های مجازی را می‌داد. هر گربه مجازی در این بازی، یک NFT با ویژگی‌های منحصر به فرد خود محسوب می‌شد.
 

تأثیر رویدادهای جهانی

شیوع همه‌گیری جهانی کووید-19 نقش بسزایی در افزایش قیمت‌ها و بالا رفتن میزان علاقه عمومی به NFTها ایفا کرد. با سپری شدن زمان بیشتر افراد در فضای آنلاین، تعامل با جوامع NFT در پلتفرم‌های مختلف افزایش یافت. علاوه بر این، فروش آثار هنری NFT با قیمت‌های سرسام‌آور، به طور قابل توجهی توجهات را به سمت NFTها جلب کرد. در آن دوران، هنرمند دیجیتال مشهور به بیپل (Beeple)، یک NFT را در یک حراجی به قیمت 69 میلیون دلار فروخت که به عنوان نقطه‌ای عطف در تاریخ توکن‌های غیرمثلی به شمار می‌رود.
 

نقش اتریوم و استاندارد ERC-721

اتریوم و استاندارد ERC-721 نقش محوری در توسعه و پذیرش NFTها ایفا کردند. استاندارد ERC-721، که توسط گروهی از توسعه‌دهندگان پیشنهاد شد، فرآیند ایجاد، مالکیت و معامله توکن‌های غیرمثلی در شبکه اتریوم را یکپارچه ساخت. این استاندارد، توسعه‌دهندگان را قادر ساخت تا انواع دارایی‌های دیجیتال، از آثار هنری دیجیتال گرفته تا زمین‌های مجازی را ایجاد کنند.
 

ظهور دارایی‌های دیجیتال

پیش از سال 2021، دو عامل برجسته به طور قابل توجهی به افزایش قیمت‌ها و رشد علاقه عمومی به NFTها کمک کردند. علاوه بر این، همه‌گیری COVID-19 افراد بیشتری را به تعامل با جوامع کاربران NFT در توییتر و سایر پلتفرم‌ها ترغیب کرد. همچنین، فروش آثار هنری NFT با ارزش‌های بسیار بالا، محرک مهم دیگری در این زمینه بود.
 

مشارکت شرکت‌های بزرگ

یکی از تحولات چشمگیر در تاریخ NFTها، ورود و مشارکت برندهای شناخته‌شده بود. بسیاری از شرکت‌های مطرح به دنبال راه‌اندازی پروژه‌های NFT به منظور همگامی با فناوری‌ها و روندهای نوظهور وب 3 بودند. به عنوان مثال، تاکو بل و کوکاکولا نمونه‌های برجسته‌ای از شرکت‌های بزرگی هستند که از NFTها بهره برده‌اند.
 

وضعیت کنونی NFTها

با وجود رونق بی‌سابقه در سال 2021، بازار NFT در سال 2022 با رکود قابل توجهی روبرو شد و میزان فروش آن نسبت به سال قبل بیش از 90 درصد کاهش یافت. با این حال، NFTها همچنان پتانسیل خود را در بخش‌های گوناگون، از جمله هنر، بازی و املاک و مستغلات حفظ کرده‌اند.