مارک زاکربرگ کیست؟ همه‌چیز درباره خالق فیسبوک
نگاهی به زندگی مارک زاکربرگ، خالق فیسبوک
مارک الیوت زاکربرگ، برنامه‌نویس نابغه، کارآفرین موفق و خیرخواه آمریکایی، نمونه‌ای الهام‌بخش برای نسل جوان به‌شمار می‌رود. او بنیان‌گذار شبکه اجتماعی بزرگ فیسبوک است و در حال حاضر به‌عنوان مدیرعامل و رئیس این شرکت فعالیت می‌کند.
زاکربرگ که مالک شرکت متا (فیسبوک سابق) است، از نظر میزان دارایی خالص در سطحی هم‌رده با بزرگان دنیای فناوری مثل بیل گیتس، جف بزوس و وارن بافت قرار دارد؛ دستاوردی شگفت‌انگیز که در همان سال‌های اولیه جوانی به آن دست یافته است.
آغاز مسیر تحصیلی و ایده فیسبوک
مارک پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، تحصیل در رشته علوم کامپیوتر را در دانشگاه هاروارد آغاز کرد. در همان دوران، همراه با چند دوست هم‌اتاقی خود، ایده راه‌اندازی شبکه اجتماعی فیسبوک را شکل دادند. این پلتفرم ابتدا فقط برای دانشجویان هاروارد طراحی شده بود، اما خیلی زود دامنه آن به سایر دانشگاه‌ها گسترش یافت و به محبوب‌ترین رسانه اجتماعی در سطح جهان تبدیل شد.
علاوه بر فیسبوک، زاکربرگ در پروژه‌های دیگری همچون Wirehog، یک برنامه اشتراک‌گذاری فایل، و Internet.org نیز نقش فعالی داشته است. پروژه Internet.org با همکاری چند شرکت بزرگ، تلاش می‌کند اینترنت پرسرعت و مقرون‌به‌صرفه را به کشورهای کمتر توسعه‌یافته برساند.
زندگی شخصی و حرفه‌ای مارک زاکربرگ
اگرچه زاکربرگ یکی از جوان‌ترین میلیاردهای دنیای فناوری و از تاثیرگذارترین افراد حوزه فناوری است، مسیر زندگی حرفه‌ای و خصوصی‌اش نیز با فراز و نشیب‌ها و چالش‌های خاصی همراه بوده است. در ادامه، مروری بر زندگی و داستان موفقیت او خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
کودکی و سال‌های نوجوانی مارک زاکربرگ
مارک زاکربرگ در ۱۴ می ۱۹۸۴ در شهر وایت پلینز، ایالت نیویورک به دنیا آمد. او تنها پسر خانواده و آخرین فرزند کارن کمپنر، روانشناس، و ادوارد زاکربرگ، دندانپزشک، است. خانواده‌ای تحصیل‌کرده و نسبتا مرفه که خیلی زود استعداد مارک در برنامه‌نویسی را کشف کردند.
مارک و سه خواهرش—رندی، دونا و آریل—در منطقه دابز فری نیویورک رشد کردند و خانواده‌ای با پس‌زمینه یهودی اصلاح‌طلب بودند. جد و آباد آن‌ها مهاجرانی یهودی از آلمان، لهستان و اتریش بودند که برای فرار از نسل‌کشی دوران نازی‌ها به آمریکا آمده بودند.
زاکربرگ در دوران مدرسه دانش‌آموزی برجسته و موفق بود. او در مدارسی مانند اردسلی و آکادمی فیلیپس اکستر در نیوهمپشایر تحصیل کرد و در این دوران دستاوردهای متعددی کسب نمود. شرکت در کمپ تابستانی جوانان نخبه جانز هاپکینز و تسلط به زبان‌هایی چون فرانسوی، عبری، لاتین و یونانی نیز از دیگر موفقیت‌های او است.
شروع برنامه‌نویسی از کودکی
از همان سال‌های مدرسه، مارک به ساخت نرم‌افزارهای مختلف علاقه نشان داد. پدرش که به استعداد فرزندش پی برده بود، زبان برنامه‌نویسی Atari BASIC را به او آموزش داد. در سن ۱۲ سالگی، مارک پیام‌رسانی به نام Zucknet را برنامه‌نویسی کرد که به عنوان سیستمی برای ارتباط بین خانه و مطب دندان‌پزشکی پدرش استفاده می‌شد.
برای پیشرفت بیشتر، والدینش مربی برنامه‌نویسی خصوصی به نام دیوید نیومن را برای او استخدام کردند، اما خیلی زود مارک از معلم خود جلو زد و تعامل با او به چالشی برای مربی تبدیل شد.
دوران جوانی و سال‌های دانشگاهی مارک زاکربرگ
وقتی مارک زاکربرگ هنوز در مقطع دبیرستان بود، در شرکتی به نام Intelligent Media Group مشغول به کار روی توسعه برنامه‌ای به نام Synapse Media Player بود که برای پخش موسیقی طراحی شده بود. بنابراین وقتی در سال ۲۰۰۲ وارد دانشگاه هاروارد شد، شهرت زیادی به‌عنوان یک نابغه برنامه‌نویسی داشت.
در سال دوم تحصیلش، زاکربرگ برنامه‌ای به نام Facemash ساخت که یک نظرسنجی مبتنی بر انتخاب عکس‌های دانشجویان بود. این برنامه باعث جنجال‌هایی شد و مسئولان دانشگاه هاروارد مجبور به مسدودکردن آن شدند. داستان اتفاقات جذاب این دوره زندگی مارک را می‌توان در فیلم The Social Network مشاهده کرد.
Facemash نه تنها باعث محدودیت دسترسی به اینترنت دانشگاه شد، بلکه بسیاری از دانشجویان نیز بابت استفاده غیرمجاز از عکس‌هایشان شکایت کردند و زاکربرگ پس از آن بابت این موضوع عذرخواهی کرد.
در ژانویه ۲۰۰۴، او وب‌سایت جدیدی را با نام TheFacebook در خوابگاه خود برنامه‌نویسی کرد و در ۴ فوریه همان سال آن را به‌طور رسمی راه‌اندازی نمود. در ابتدا فقط دانشجویان دانشگاه هاروارد قادر به استفاده از آن بودند، اما به زودی این سرویس به سایر دانشگاه‌ها گسترش یافت و آغازی برای تحول عظیمی در شبکه‌های اجتماعی و اینترنت بود.
روند حرفه‌ای مارک زاکربرگ
در سال ۲۰۰۴، مارک زاکربرگ تحصیل در دانشگاه را رها کرد و به همراه تیم اولیه فیسبوک، خانه‌ای در پالو آلتو اجاره کردند که به دفتر کاری آن‌ها تبدیل شد. با جذب سرمایه‌گذاران در اواسط همان سال، توانستند دفتری رسمی در سیلیکون ولی راه‌اندازی کنند.
در آن زمان، شرکت‌های زیادی به دنبال همکاری یا خرید فیسبوک بودند، اما زاکربرگ تمامی پیشنهادها را رد می‌کرد، زیرا معتقد بود هدفش از این پروژه، فراهم کردن دسترسی آزاد به اطلاعات برای همه است و مسائل مالی اولویت اولش نیست.
با وجود این که زاکربرگ در یکی از مجلل‌ترین خانه‌های دنیا زندگی می‌کند و در رفاه کامل به سر می‌برد، به فعالیت‌های خیرخواهانه و انسان‌دوستانه اهمیت زیادی می‌دهد.
در جولای ۲۰۱۰، تعداد کاربران فعال فیسبوک از مرز ۵۰۰ میلیون نفر گذشت. همان سال، زاکربرگ به عنوان پرنفوذترین فرد در حوزه فناوری در فهرست Vanity Fair انتخاب شد. در اکتبر ۲۰۱۲ نیز تعداد کاربران فعال فیسبوک به یک میلیارد رسید که نقطه عطفی برای شرکت محسوب می‌شود. در حال حاضر این شبکه اجتماعی نزدیک به سه میلیارد کاربر فعال دارد.
فعالیت‌های جانبی و توسعه پروژه‌ها
در آگوست ۲۰۰۴، زاکربرگ همراه با اندرو مک‌کالوم، آدام دی‌آنجلو و شان پارکر، پروژه‌ای برای اشتراک‌گذاری فایل به‌صورت همتا به همتا به نام Wirehog را راه‌اندازی کردند. با وجود تلاش‌ها، Wirehog نتوانست رقیب i2hub شود و به تدریج فعالیتش متوقف شد.
شرکت فیسبوک در سال ۲۰۱۲، شبکه اجتماعی محبوب اینستاگرام را خرید و دو سال بعد پیام‌رسان واتس‌اپ نیز به جمع شرکت پیوست. بعدها با علاقه مارک به پروژه متاورس، نام شرکت از فیسبوک به متا تغییر کرد و اکنون این شبکه‌ها تحت برند متا فعالیت می‌کنند.
پروژه‌های جهانی و تعاملات سیاسی
در آگوست ۲۰۱۳، فیسبوک به همراه شرکت‌هایی مانند سامسونگ، اریکسون، مدیاتک، اپرا، نوکیا و کوالکام پروژه‌ای به نام Internet.org را آغاز کردند. هدف این پروژه فراهم کردن دسترسی بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر اینترنت برای کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته است.
مارک زاکربرگ همچنین با رهبران برجسته جهان مانند نخست وزیر هند نارندرا مودی و رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین دیدار کرده و درباره زیرساخت‌های فناوری در این کشورها گفتگو کرده است. با وجود ممنوعیت فیسبوک در چین، مردم آن کشور احترام خاصی برای زاکربرگ قائل هستند.
شگفت‌انگیز است بدانید که حقوق سالیانه مارک زاکربرگ مانند بسیاری از مدیران ارشد فناوری سیلیکون ولی، تنها یک دلار آمریکا است!
زندگی خصوصی و شخصیت مارک زاکربرگ
مارک زاکربرگ در دوران دانشجویی‌اش در دانشگاه هاروارد در یک مهمانی دوستانه با پریسیلیا چان آشنا شد و این آشنایی به ازدواج آن‌ها در تاریخ ۱۹ مه ۲۰۱۲ در حیاط منزل زاکربرگ منجر شد. این جشن عروسی با فارغ‌التحصیلی پریسیلیا از دانشکده پزشکی همزمان بود.
زوج زاکربرگ و چان اکنون دو فرزند دختر دارند؛ اولین دخترشان ماکسیما در فوریه ۲۰۱۶ و دختر دوم، آگوست، در آگوست ۲۰۱۷ به دنیا آمدند. پس از تولد ماکسیما، والدین او در نامهای عمومی به دخترشان اعلام کردند که تصمیم گرفته‌اند ۹۹ درصد از سهام فیسبوک خود را در طول عمرشان به امور خیریه اختصاص دهند.
اگرچه پیشتر زاکربرگ خود را آتئیست معرفی کرده بود، بعدها موضع خود را تغییر داد و گفت که باور به دین برای هر فردی امری مهم است. ارزش دارایی خالص او در می ۲۰۲۱ به ۱۱۹ میلیارد دلار رسید و بخش عظیمی از ثروت خود را به امور عام‌المنفعه و بهبود شرایط زندگی افراد نیازمند اختصاص داده است.
فعالیت‌های خیرخواهانه و بشردوستانه
در سال ۲۰۱۵، مارک زاکربرگ و همسرش شرکت مشترکی را با هدف توسعه ظرفیت‌های انسانی و ارتقاء شرایط مردم در حوزه‌هایی مانند سلامت، آموزش، تحقیق علمی و دسترسی به انرژی تاسیس کردند. همچنین او اقدامات قابل توجهی در زمینه اصلاحات آموزشی و حمایت از حقوق اقلیت‌ها انجام داده است.
از دیگر فعالیت‌های بشردوستانه زاکربرگ می‌توان به اعطای کمک‌هزینه برای مبارزه با بیماری ابولا در آفریقا، حمایت از پروژه ساخت وب‌سرور شخصی دیاسپورا و همکاری با مدارس دولتی نیوآرک اشاره کرد. وی همچنین متعهد شده که حداقل نیمی از دارایی خود را پیش از مرگ برای اهداف خیرخواهانه اختصاص دهد.
مسیر موفقیت بنیان‌گذار متا
در حالی که بسیاری از دانش‌آموختگان دانشگاه هاروارد موفقیت‌های شغلی قابل توجهی کسب می‌کنند، مارک زاکربرگ از معدود افرادی است که با ترک این دانشگاه به ثروت و جایگاهی بی‌نظیر دست یافت. پیش از ورود به هاروارد، زاکربرگ به عنوان یک نابغه برنامه‌نویسی شناخته شده بود و در دو سال اول تحصیل، پروژه‌هایی مانند CourseMatch و FaceMash را توسعه داده بود که برنامه دوم پس از مدتی متوقف شد.
پیش از فیسبوک، دیویا نارندرا، دانشجویی از هاروارد، ایده‌ای برای شبکه اجتماعی مختص دانشجویان داشت که می‌خواست آن را به همراه دوقلوهای وینکلووس پیش ببرد. آن‌ها مارک را برای برنامه‌نویسی این پروژه به نام HarvardConnection انتخاب کردند تا سرعت و کارایی آن را افزایش دهد. اما بعد از شروع این پروژه، ایده فیسبوک به ذهن زاکربرگ خطور کرد.
مارک در سال دوم تحصیلش دانشگاه را ترک کرد تا روی توسعه فیسبوک تمرکز کند. تا پایان سال ۲۰۰۴، تعداد کاربران این شبکه اجتماعی به یک میلیون نفر رسید که این رشد سریع توجه سرمایه‌گذاران بسیاری را جلب کرد. فیسبوک که ابتدا فقط برای دانشجویان هاروارد بود، به سرعت برای دیگر دانشگاه‌ها نیز قابل دسترس شد و تعداد کاربرانش به ۵.۵ میلیون نفر افزایش یافت.
امروز تعداد کاربران فیسبوک تقریباً به سه میلیارد نفر می‌رسد و ارزش شرکت متا (که قبلاً فیسبوک نام داشت) بیش از ۹۵۰ میلیارد دلار است. مارک زاکربرگ بیش از ۳۷۵ میلیون سهم از سهام این شرکت را در اختیار دارد.
تغییر نام فیسبوک به متا و چشم‌انداز آینده
یکی از اتفاقات مهم سال ۲۰۲۱ که هواداران فیسبوک را غافلگیر کرد، تغییر نام این شرکت از «فیسبوک» به «متا» بود. پس از حدس و گمان‌های بسیار، مارک زاکربرگ در تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱ رسماً اعلام کرد که نام شرکت مادر به «متا» تغییر یافته است. البته سرویس‌های زیرمجموعه مثل فیسبوک، اینستاگرام و واتس‌اپ همچنان با نامهای پیشین خود به فعالیت ادامه خواهند داد، اما شرکت اصلی از این پس با نام متا شناخته می‌شود.
زاکربرگ در جریان کنفرانس سالانه شرکت گفت:
«نام فعلی شرکت ما از نام یکی از محصولاتمان برگرفته شده و دیگر توانایی نشان دادن گستره خدمات ما را ندارد، چه برسد به چشم‌انداز آینده! آرزو دارم شرکت ما به یک کمپانی متاورسی تبدیل شود و نام جدید شرکت، بازتابی از این آینده روشن باشد.»
همزمان با اعلام این تغییر، لوگوی ساختمان مرکزی شرکت نیز به متا تغییر پیدا کرد.
متاورس چیست و چرا اهمیت دارد؟
اما متاورس دقیقاً به چه معناست و چرا زاکربرگ این‌قدر روی آن تاکید دارد؟ کلمه «متاورس» ترکیبی از دو واژه «Meta» به معنای فراتر و «Universe» به معنی جهان است؛ یعنی جهانی فراتر از جهان معمولی ما. به زبان ساده، متاورس بستری است که امکان تعاملات اجتماعی دیجیتال را از طریق آواتارهای مجازی و با امکاناتی منحصربه‌فرد فراهم می‌کند. در واقع، متاورس یک واقعیت مجازی است که در آن می‌توان کارها و فعالیت‌های مشابه دنیای واقعی را انجام داد.
پروژه‌های برتر متاورس تلاش دارند تجربه‌ای متفاوت و دیجیتال‌محور از زندگی ارائه دهند. مثلاً در دنیای متاورسی می‌توانید بدون حرکت فیزیکی در دفتر کار حاضر شوید، همراه دوستانتان در کنسرت شرکت کنید یا به ملاقات عزیزان‌تان بروید؛ همه این‌ها بدون ترک خانه ممکن است. این دنیا هیجان‌انگیز، همان چیزی است که زاکربرگ را جذب کرده و باعث شده نام شرکتش را به متا تغییر دهد.
با وجود این‌که زندگی در جهان متاورسی هنوز به زمان نیاز دارد، با سرعت شگفت‌انگیز پیشرفت فناوری، به نظر نمی‌رسد که تجربه این دنیای دیجیتال دور از دسترس باشد.
نمونه خوبی برای آشنایی با متاورس، نخستین بانک مجازی است که توسط شرکت JP Morgan، یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های بانکی، در این فضا راه‌اندازی شده است.
پرونده حقوقی علیه زاکربرگ
شاید برایتان جالب باشد که بدانید، در سال ۲۰۰۶ دوقلوهای وینکلووس و نارندرا، صاحبان پروژه‌ای به نام HarvardConnection (که بعدها ConnectU نام گرفت)، از زاکربرگ شکایت کردند و او را متهم به سرقت ایده کردند. آن‌ها ادعا کردند که زاکربرگ برای همکاری روی پروژه‌شان استخدام شده بود اما از اطلاعات آن‌ها سوءاستفاده کرد تا فیسبوک را توسعه دهد.
در سال ۲۰۰۹، این پرونده با پرداخت ۴۵ میلیون دلار از سوی زاکربرگ حل و فصل شد؛ او ۲۰ میلیون دلار نقد پرداخت کرد و بقیه مبلغ را به صورت سهام فیسبوک به آن‌ها واگذار نمود.
اگرچه این توافق پرونده را بست، اما دوقلوهای وینکلووس درخواست تجدید نظر دادند و ادعا کردند که زاکربرگ اطلاعات مالی شرکت را به درستی ارائه نکرده است. با این حال، دادگاه تجدید نظر این درخواست را رد کرد و اجازه برگزاری مجدد محاکمه داده نشد.
۱۰ نکته جالب درباره زندگی مارک زاکربرگ
می‌خواهید بدانید چه رازهایی پشت زندگی جوان‌ترین میلیاردر جهان پنهان است؟ با هم به این حقایق جالب نگاهی بیندازیم:
۱. ارزش شرکت فیسبوک اکنون بیش از ۹۵۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و زاکربرگ به‌عنوان بزرگ‌ترین سهامدار، حدود ۲۹.۳ درصد از سهام این غول فناوری را در اختیار دارد.
۲. دارایی خالص مارک زاکربرگ در سال ۲۰۲۱ برابر با ۱۱۵.۶ میلیارد دلار بوده است.
۳. خاموشی ۶ ساعته اینستاگرام و سروصدای آن باعث شد که زاکربرگ در کمتر از یک ماه تقریباً ۱۹ میلیارد دلار از ثروتش را از دست بدهد.
۴. درباره سبک زندگی او بدانید که مارک بسیار به حفظ تناسب اندام اهمیت می‌دهد و حداقل سه بار در هفته به دویدن می‌پردازد.
۵. جالب است که قیمت تی‌شرت‌های معروف زاکربرگ، که از پنبه بسیار مرغوب تهیه می‌شوند، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار است.
۶. وقتی زاکربرگ فیسبوک را راه‌اندازی کرد، تنها ۱۹ سال داشت و چهار سال بعد، به جوان‌ترین میلیاردر خودساخته جهان تبدیل شد.
۷. نام مارک و همسرش پریسیلیا چان در فهرست سخاوتمندترین میلیاردرهای خیرخواه آمریکا دیده می‌شود؛ آن‌ها تاکنون بیش از ۲.۷ میلیارد دلار از دارایی‌شان را به امور خیریه اختصاص داده‌اند.
۸. فیسبوک به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کرده تا با عزیزانشان ارتباط برقرار کنند. نکته جالب این است که هند، با ۳۴۰ میلیون کاربر، دومین کشور پرجمعیت دنیا، بزرگ‌ترین بازار کاربران فیسبوک است.
۹. باوجود تمام چالش‌ها و جنجال‌هایی که پیرامون فیسبوک وجود دارد، زاکربرگ اهمیت زیادی به مسئولیت اجتماعی می‌دهد و متعهد شده که میلیاردها دلار از ثروتش را صرف بهبود شرایط بشری کند. این موضوع یکی از قابل توجه‌ترین جنبه‌های زندگی اوست.
۱۰. در هر دقیقه، تقریباً ۴ میلیون لایک، نیم میلیون کامنت و ۳۰۰ هزار پست در فیسبوک ثبت می‌شود!
اگر می‌خواهید زندگی او را دنبال کنید، آیدی‌های رسمی مارک زاکربرگ در شبکه‌های اجتماعی را می‌توانید ببینید:
اینستاگرام: https://www.instagram.com/zuck/
فیسبوک: https://www.facebook.com/zuck
نتیجه گیری
مارک زاکربرگ، خالق شرکت متا (که پیشتر با نام فیسبوک شناخته می‌شد)، در سال ۲۰۰۴ با راه‌اندازی شبکه اجتماعی فیسبوک، انقلابی بزرگ در عرصه ارتباطات آنلاین رقم زد. اکنون او قصد دارد مسیر شرکتش را به سوی دنیای متاورس هدایت کند. به نظر می‌رسد در آینده نزدیک، تحولات نوآورانه‌ای را خواهیم دید که پایه‌گذار آن‌ها زاکربرگ و تیمش هستند.
در این مطلب، داستان زندگی و مسیر موفقیت این نابغه برنامه‌نویسی را مرور کردیم و نگاهی به تأثیرات بزرگ او در دنیای فناوری انداختیم. شما روزانه چقدر زمان را در فیسبوک یا اینستاگرام سپری می‌کنید؟ اگر تجربه یا خاطره‌ای جالب از استفاده از این شبکه‌ها دارید، خوشحال می‌شویم در قسمت نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.
