سم آلتمن کیست؟ پیشرو در انقلاب هوش مصنوعی
مقدمه
سم آلتمن، نامی که با تحولات عظیم در حوزه هوش مصنوعی گره خورده، به‌عنوان مدیرعامل اوپن‌ای‌آی (OpenAI) نقشی کلیدی در شکل‌دهی آینده فناوری ایفا کرده است. او که از سال ۲۰۱۹ سکان هدایت این سازمان را بر عهده داشت، در سال ۲۰۲۳ برای مدتی کوتاه از اوپن‌ای‌آی کنار گذاشته شد، اما بازگشتش به این شرکت نشان‌دهنده تأثیر بی‌بدیل او بود. آلتمن از یک کارآفرین جوان در سیلیکون ولی به رهبری یکی از تأثیرگذارترین نهادهای فناوری جهان رسید. او نه‌تنها یک نوآور، بلکه پیش‌قراولی است که با تصمیم‌گیری‌های جسورانه، هوش مصنوعی را با مسئولیت اجتماعی پیوند داده است. در این مقاله، نگاهی به زندگی و مسیر حرفه‌ای سم آلتمن می‌اندازیم، فردی که با دیدگاهی بلندپروازانه، آینده‌ای هوشمند را ترسیم می‌کند.
زندگی‌نامه سم آلتمن
ساموئل هریس آلتمن در ۲۲ آوریل ۱۹۸۵ در شیکاگو، ایلینوی به دنیا آمد و در کودکی به همراه خانواده‌اش به حومه سنت لوئیس، میزوری نقل مکان کرد. او از همان سنین پایین علاقه زیادی به فناوری و کامپیوتر نشان داد. در هشت سالگی، اولین کامپیوتر خود، یک مکینتاش اپل را دریافت کرد و شروع به برنامه‌نویسی و کاوش در قطعات سخت‌افزاری کرد. این کنجکاوی، همراه با کشف اتاق‌های گفت‌وگوی آنلاین AOL، جرقه‌ای برای مسیر آینده‌اش شد.
آلتمن در یک خانواده یهودی بزرگ شد. مادرش متخصص پوست و پدرش در حوزه املاک فعالیت داشت.
پیشینه و مسیر حرفه‌ای سم آلتمن
آلتمن تحصیلات خود را در مدرسه جان باروز در لادیو، میزوری ادامه داد. در سال ۲۰۰۵، پس از یک سال تحصیل در رشته علوم کامپیوتر در دانشگاه استنفورد، بدون دریافت مدرک کارشناسی تصمیم به ترک دانشگاه گرفت تا تمرکز خود را روی پروژه‌های شخصی‌اش بگذارد.
در سال ۲۰۰۵، در سن ۲۰ سالگی، آلتمن استارتاپ لوپت (Loopt) را بنیان‌گذاری کرد. لوپت یک اپلیکیشن مبتنی بر موقعیت مکانی بود که به کاربران این امکان را می‌داد که مکان خود را با دوستانشان به اشتراک بگذارند. این ایده نوآورانه توجه وای کامبینیتر (Y Combinator)، شتاب‌دهنده برجسته استارتاپ‌ها، را جلب کرد و سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی برای لوپت به ارمغان آورد.
در سال ۲۰۱۱، آلتمن به تیم وای کامبینیتر پیوست و در مدت زمانی کوتاه به یکی از چهره‌های کلیدی این شتاب‌دهنده استارتاپ تبدیل شد. از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ رئیس وای کامبینیتر بود و در این مدت بسیاری از استارتاپ‌های موفق را راهبری کرد. همچنین، آلتمن به‌عنوان رئیس هیئت مدیره شرکت‌های هلیون انرژی (متخصص در انرژی پاک) و Oklo (شرکت فعال در حوزه انرژی هسته‌ای کوچک) نیز فعالیت کرده است.
آلتمن به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته در پیشرفت فناوری هوش مصنوعی شناخته می‌شود و ارزش خالص دارایی‌های او تا سال ۲۰۲۵ حدود ۱٫۵ میلیارد دلار تخمین زده شده است.
دستاورد ها و پروژه های برجسته سم آلتمن
سم آلتمن با دستاوردها و پروژه‌های متعددی که درحوزه تکنولوژی داشته، به عنوان یکی از چهره‌های کلیدی در دنیای فناوری و استارتاپ‌ها شناخته می‌شود.
نقش آلتمن در توسعه وای کامبینیتر
اگرچه لوپت، استارتاپ اولیه سم آلتمن، با جذب حمایت اپراتورهایی مانند اسپرینت موفقیت‌هایی کسب کرد، اما نتوانست پایگاه کاربری گسترده‌ای به دست آورد و در سال ۲۰۱۲ به مبلغ ۴۳ میلیون دلار توسط گرین دات خریداری شد. در سال ۲۰۱۱، آلتمن به‌صورت پاره‌وقت به وای کامبینیتر (Y Combinator)، شتاب‌دهنده‌ای برجسته در سیلیکون ولی، پیوست. در سال ۲۰۱۴، پس از درخواست پل گراهام و جسیکا لیوینگستون، بنیان‌گذاران وای کامبینیتر، آلتمن به‌عنوان رئیس این شرکت انتخاب شد.
در دوران رهبری آلتمن، وای کامبینیتر به‌عنوان یکی از برترین شتاب‌دهنده‌های استارتاپی تثبیت شد. این شرکت با ارائه سرمایه اولیه ۵۰۰ هزار دلاری به استارتاپ‌ها، سهامی از آن‌ها دریافت می‌کرد و با برگزاری رویدادهای سالانه، کارآفرینان را برای تبدیل ایده‌هایشان به کسب‌وکارهای موفق هدایت می‌کرد. تا زمان استعفای آلتمن در سال ۲۰۱۹، وای کامبینیتر از حدود ۱۹۰۰ شرکت، از جمله ایربی‌ان‌بی، دور دش و ردیت حمایت کرده بود.
تأسیس اوپن‌ای‌آی و همکاری پرحاشیه با ایلان ماسک
در سال ۲۰۱۵، سم آلتمن همراه با ایلان ماسک و دیگران، اوپن‌ای‌آی (OpenAI) را به‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی با هدف توسعه هوش مصنوعی برای خدمت به بشریت تأسیس کرد. این پروژه با بودجه اولیه ۱ میلیارد دلار، حمایت مالی افرادی مانند ماسک، پیتر تیل و آمازون وب سرویس را جذب کرد.
هسته اصلی اوپن‌ای‌آی به این پرسش متمرکز بود: «هوش مصنوعی تا کجا می‌تواند پیش برود و چگونه باید مدیریت شود؟» در سال ۲۰۱۸، ماسک پیشنهاد داد که آلتمن مدیریت کامل اوپن‌ای‌آی را بر عهده بگیرد تا این شرکت را به رقیبی برای گوگل تبدیل کند. آلتمن این پیشنهاد را نپذیرفت و ماسک در نتیجه از پروژه جدا شد. خروج ماسک، که یکی از حامیان مالی کلیدی بود، چالشی بزرگ ایجاد کرد، اما آلتمن با ادامه کار، به دنبال راه‌هایی برای تأمین مالی پروژه بود.
پیوند استراتژیک با مایکروسافت
برای تأمین هزینه‌های بالای توسعه هوش مصنوعی، اوپن‌ای‌آی در سال ۲۰۱۹ یک بخش انتفاعی ایجاد کرد. این بخش با مایکروسافت وارد همکاری شد و از زیرساخت رایانش ابری ازور بهره برد، در حالی که مایکروسافت فناوری‌های اوپن‌ای‌آی را در محصولات خود ادغام کرد. این همکاری منجر به مالکیت ۴۹ درصد از سهام اوپن‌ای‌آی توسط مایکروسافت شد. آلتمن در گفت‌وگویی با نیویورک تایمز در سال ۲۰۲۳، پروژه اوپن‌ای‌آی را با پروژه منهتن مقایسه کرد و از بلندپروازی‌هایش برای دستیابی به اهدافی مشابه سخن گفت، حتی به این نکته اشاره کرد که با جی. رابرت اوپنهایمر، رهبر پروژه منهتن، تاریخ تولد مشترکی دارد.
سم آلتمن و انقلاب چت‌جی‌پی‌تی در هوش مصنوعی
جوایز و افتخارات سم آلتمن
سم آلتمن به دلیل تأثیرگذاری‌اش در فناوری و کارآفرینی بارها مورد تقدیر قرار گرفته است. در سال ۲۰۰۸، بلومبرگ بیزنس‌ویک او را در فهرست برترین کارآفرینان جوان فناوری معرفی کرد. در سال ۲۰۱۵، فوربز آلتمن را به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین سرمایه‌گذاران زیر ۳۰ سال شناخت. در سال ۲۰۲۳، مجله تایم او را در میان ۱۰۰ فرد تأثیرگذار جهان قرار داد. همچنین، در سال ۲۰۱۷، دانشگاه واترلو در کانادا به دلیل حمایت‌های آلتمن از استارتاپ‌ها از طریق برنامه ولوسیتی، به او دکترای افتخاری مهندسی اعطا کرد. در همان سال، نانسی پلوسی جایزه‌ای ویژه به نام ریک ویلند را به او تقدیم کرد. در سپتامبر ۲۰۲۳، دولت اندونزی اولین ویزای طلایی ۱۰ ساله خود را به آلتمن اهدا کرد.
پس از موفقیت چشمگیر چت‌جی‌پی‌تی، آلتمن در ماه مه ۲۰۲۳ سفری جهانی آغاز کرد و در ۲۲ کشور با رهبران سیاسی دیدار کرد. از جمله این افراد می‌توان به ریشی سوناک (نخست‌وزیر بریتانیا)، امانوئل مکرون (رئیس‌جمهور فرانسه)، پدرو سانچز (نخست‌وزیر اسپانیا)، اولاف شولتز (صدراعظم آلمان)، نارندرا مودی (نخست‌وزیر هند) و یون سوک-یول (رئیس‌جمهور کره جنوبی) اشاره کرد.
رویدادهای شخصی و حواشی زندگی سم آلتمن
زندگی سم آلتمن تنها به موفقیت‌های حرفه‌ای محدود نمی‌شود، بلکه حواشی و رویدادهای شخصی نیز بخشی از داستان جذاب او را تشکیل می‌دهند. شخصیت تاثیرگذار او، همراه با تصمیمات جسورانه و گاه جنجالی، همواره توجه رسانه‌ها و عمومی را به خود جلب کرده است. از مسائلی که در حین مدیریت پروژه‌های بزرگ با آن روبرو بوده، تا لحظاتی که باعث شکل‌گیری روایت‌های شخصی و حرفه‌ای او شده، همه این‌ها بخش‌هایی از داستان آلتمن را می‌سازند.
تنش‌های ساختاری در OpenAI
ساختار منحصربه‌فرد اوپن‌ای‌آی، که در آن یک هیئت غیرانتفاعی بر بخش انتفاعی نظارت دارد، تنش‌هایی را در صنعت هوش مصنوعی ایجاد کرد. این پرسش مطرح شد که آیا دیدگاه آلتمن برای هوش مصنوعی، جهانی را می‌سازد که در خدمت بشریت است یا ممکن است به تهدیدی برای آن تبدیل شود؟ آلتمن معتقد است که نگرانی‌ها درباره خطرات هوش مصنوعی اغراق‌آمیز بوده و با پیشرفت فناوری قابل مدیریت هستند. با این حال، این اختلافات به کشمکش‌های داخلی در اوپن‌ای‌آی منجر شد و حتی آلتمن را تا آستانه اخراج پیش برد، هرچند او با قدرت به جایگاه خود بازگشت.
برکناری موقت سم آلتمن از اوپن‌ای‌آی
در ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳، هیئت‌مدیره اوپن‌ای‌آی اعلام کرد که سم آلتمن به دلیل «نبود شفافیت در تعاملات با هیئت‌مدیره» از مدیرعاملی برکنار شده است. همزمان، گرگ بروکمن، رئیس هیئت‌مدیره، نیز از سمت خود کناره‌گیری کرد. این تصمیم موجی از واکنش‌ها را برانگیخت و اکثر کارکنان اوپن‌ای‌آی با ارسال نامه‌ای به هیئت‌مدیره، خواستار استعفای اعضا شدند و تهدید کردند در صورت عدم بازگشت آلتمن و بروکمن، شرکت را ترک خواهند کرد. ایلیا سوتسکِوِر، یکی از اعضای هیئت‌مدیره که در تصمیم اخراج نقش داشت، در حساب ایکس خود از پشیمانی عمیقش نوشت.
در ۲۰ نوامبر، ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، اعلام کرد که آلتمن و بروکمن تیمی تحقیقاتی در حوزه هوش مصنوعی در مایکروسافت رهبری خواهند کرد. با این حال، مذاکرات با اوپن‌ای‌آی ادامه یافت و در ۲۱ نوامبر، اکثر اعضای هیئت‌مدیره با استعفای خود موافقت کردند. هیئت‌مدیره جدیدی تشکیل شد و آلتمن و بروکمن به اوپن‌ای‌آی بازگشتند.
سرمایه‌گذاری‌ها و دارایی های مالی سم آلتمن
طبق گزارش فوربز، ثروت خالص سم آلتمن حدود ۱.۲ میلیارد دلار است، اما این مبلغ عمدتاً از اوپن‌ای‌آی به دست نیامده، زیرا او سهامی مستقیم در این شرکت ندارد. بخش عمده دارایی‌های آلتمن از سرمایه‌گذاری‌هایش در وای کامبینیتر، جایی که از ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ رئیس آن بود، و دیگر پروژه‌ها نشأت می‌گیرد.
آلتمن یکی از سهامداران اصلی ردیت است و تا سال ۲۰۲۲ در هیئت‌مدیره آن حضور داشت. او حدود ۸.۷ درصد از سهام ردیت را در اختیار دارد که ارزش این شرکت در ژانویه ۲۰۲۴ حدود ۳۵.۹ میلیارد دلار برآورد شده است. او در منطقه راشان هیل سانفرانسیسکو زندگی می‌کند و صاحب عمارتی تفریحی در ناپا، کالیفرنیا است.
سرمایه‌گذاری‌های دیگر آلتمن شامل شرکت‌هایی مانند ایربی‌ان‌بی، اوبر، اینستاکارت، آسانا، دور دش، استرایپ (با ارزش ۷۰ میلیارد دلار در نوامبر ۲۰۲۴) و هلیون (با سرمایه‌گذاری بیش از ۳۷۵ میلیون دلار) می‌شود. او همچنین ۱۸۰ میلیون دلار در رترو بیوساینس، استارتاپی با هدف افزایش طول عمر انسان، سرمایه‌گذاری کرده است. برخی برآوردها ارزش غیررسمی دارایی‌های او را تا ۲ میلیارد دلار تخمین زده‌اند.
دیدگاه ها و برنامه های آینده سم آلتمن
در ابتدای کار اوپن‌ای‌آی، آلتمن و ایلان ماسک نگران پیشرفت‌های بخش DeepMind گوگل بودند که به دنبال ساخت هوش مصنوعی پیشرفته بود. آن‌ها از احتمال ظهور هوش مصنوعی‌ای که بتواند بشریت را تهدید کند، ابراز نگرانی کردند. با این حال، دیدگاه اوپن‌ای‌آی تحت رهبری آلتمن تکامل یافت. این سازمان اکنون بر توسعه هوش مصنوعی عمومی (AGI) متمرکز است که ایمن، مفید و به‌طور عادلانه در دسترس همگان باشد. هدف آلتمن، توانمندسازی انسان‌ها از طریق AGI و مدیریت خطرات آن است. مسیر او از ترک دانشگاه تا تبدیل شدن به یکی از تأثیرگذارترین رهبران فناوری، نشان‌دهنده تعهد بی‌وقفه‌اش به نوآوری و پیشرفت مسئولانه است.
نتیجه گیری
سم آلتمن با هدایت اوپن‌ای‌آی و خلق محصولاتی مانند چت‌جی‌پی‌تی و دالی، نقشی بی‌بدیل در تحول هوش مصنوعی ایفا کرده است. از تأسیس لوپت در جوانی تا رهبری وای کامبینیتر و اوپن‌ای‌آی، مسیر حرفه‌ای او پر از نوآوری و جنجال بوده است. با وجود چالش‌هایی مانند برکناری موقت از اوپن‌ای‌آی، آلتمن با دیدگاه بلندپروازانه و تعهد به توسعه هوش مصنوعی ایمن و عادلانه، آینده‌ای روشن را ترسیم می‌کند. سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه او در شرکت‌هایی مانند ردیت و استرایپ، و کسب افتخارات جهانی، جایگاهش را به‌عنوان پیشگامی در فناوری تثبیت کرده است. آیا آلتمن می‌تواند هوش مصنوعی را به ابزاری برای توانمندسازی بشریت تبدیل کند؟ نظر شما چیست؟
